Báo cáo bài tập lớn môn Kỹ thuật phần mềm - Đề tài: Nghiên cứu chuẩn ISO/IEC 9126 trong đánh giá chất lượng phần mềm

Báo cáo bài tập lớn – Nhóm FSE06

TRƢỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA HÀ NỘI

VIỆN CÔNG NGHỆ THÔNG TIN VÀ TRUYỀN THÔNG

---------------------------------------------------------

BÁO CÁO BÀI TẬP LỚN

Môn: Kỹ thuật phần mềm

Đề tài : BTL04

Nghiên cứu chuẩn ISO/IEC 9126 trong đánh giá chất lƣợng phần

mềm

Giáo viên hƣớng dẫn: TS. Vũ Thị Hƣơng Giang

Sinh viên thực hiện: Nhóm FSE06

 Nguyễn Việt Dũng

 Nguyễn Trung Kiên

 Nguyễn Hoài Nam

 Nguyễn Đình Thịnh

Công Nghệ Phần Mềm K53

20083290

20083381

20081811

20082541

Lớp :

1

Báo cáo bài tập lớn – Nhóm FSE06

MỤC LỤC

Trang

MÔ TẢ ĐỀ TÀI …................................................................................................. 3

NỘI DUNG

CHƢƠNG I : Tổng quan về chất lƣợng sản phẩm phần mềm ……………….. 4

1. Chất lƣợng sản phẩm phần mềm là gì

2. Tiêu chí đánh giá chất lƣợng sản phẩm phần mềm của một số doanh nghiệp

CNTT Việt Nam

3. Một số tiêu chí và mô hình đánh giá chất lƣợng sản phẩm phần mềm của các

tổ chức tiêu chuẩn quốc tế

CHƢƠNG II : Tiêu chuẩn ISO/IEC 9126 ……………………………………. 15

1. Mô hình ISO/IEC 9126

2. Các đặc tính cụ thể

CHƢƠNG III :

Mô hình đánh giá chất lƣợng phần mềm dựa theo tiêu chuẩn ISO 9126 ……… 22

1. Chất lƣợng trong và chất lƣợng ngoài

2. Chất lƣợng sử dụng

3. Xây dựng quy trình đánh giá sản phẩm phần mềm

KẾT LUẬN …………………………………………………………………….. 28

TÀI LIỆU THAM KHẢO ……………………………………………………… 29

2

Báo cáo bài tập lớn – Nhóm FSE06

MÔ TẢ ĐỀ TÀI

Mục đích đề tài:

Hiểu rõ về nội dung của chuẩn ISO/IEC 9126, cũng nhƣ tầm quan trọng của

tiêu chuẩn ISO/IEC 9126 trong việc đánh giá chất lƣợng sản phẩm phần mềm. Qua

đó, áp dụng tiêu chuẩn ISO/IEC 9126 xây dựng mô hình đánh giá chất lƣợng phần

mềm

Mô tả nội dung công việc:

Tìm hiểu về tiêu chí đánh giá chất lƣợng sản phẩm phần mềm của các doanh

nghiệp trong nƣớc, cũng nhƣ các tiêu chí của quốc tế.

Tìm hiểu về nội dung của tiêu chuẩn ISO/IEC 9126, mô hình, các đặc điểm,

đặc tính của nó

Tìm hiểu mô hình đánh giá chất lƣợng sản phẩm phần mềm dựa theo tiêu

chuẩn ISO/IEC 9126

3

Báo cáo bài tập lớn – Nhóm FSE06

CHƢƠNG I: Tổng quan về chất lƣợng sản phẩm phần

mềm

1. Chất lượng sản phẩm phần mềm là gì ?

Theo định nghĩa hình thức về chất lƣợng sản phẩm phần mềm của Tổ

chức tiêu chuẩn quốc tế ISO trong bộ tiêu chuẩn 8402, "Chất lượng là khả

năng đáp ứng toàn diện nhu cầu của người dùng về tính năng cũng như

công dụng được nêu ra một cách tường minh hoặc không tường minh

trong những ngữ cảnh xác định". Ngay trong định nghĩa này chất lƣợng

cũng đƣợc định nghĩa một cách rất "mờ", thiếu yếu tố định lƣợng. Thêm nữa,

để hiểu hết nhu cầu của ngƣời sử dụng quả thực là rất khó. Với những khó

khăn về định lƣợng trong khái niệm chất lƣợng phần mềm, để có đƣợc một

phần mềm tốt cách thông thƣờng nhất là tiếp cận theo lối chất lƣợng quy

trình. Nghĩa là nếu chúng ta có quy trình sản xuất tốt thì sẽ có khả năng sản

xuất ra sản phẩm tốt.

Bộ tiêu chuẩn chất lƣợng ISO 9001-3 của tổ chức ISO, quy định về "Quy

trình đảm bảo chất lƣợng" trong các tổ chức phát triển phần mềm. Chứng chỉ

ISO 9001 xác nhận các tổ chức, đơn vị có quy trình đảm bảo chất lƣợng hợp

chuẩn. Bên cạnh đó, một mô hình khác là CMM (Capability Maturity Model)

cũng đang rất đƣợc quan tâm tại Việt Nam. Công ty nhận đƣợc chứng chỉ

CMM nghĩa là công ty đó đã đạt đƣợc mức độ tƣơng ứng với các cấp độ

CMM của chứng chỉ. Một doanh nghiệp phát triển phần mềm, nếu có chứng

chỉ CMM hoặc ISO 9001 đều có khả năng sản xuất ra các phần mềm tốt hơn

hẳn các công ty chƣa có chứng chỉ. Tuy nhiên, chúng ta cần lƣu ý đây chỉ là

4

Báo cáo bài tập lớn – Nhóm FSE06

"khả năng" chứ không phải là "chắc chắn". Vẫn có doanh nghiệp có quy

trình tốt nhƣng sản xuất ra sản phẩm chất lƣợng không cao. Điều này chứng

tỏ cách tiếp cận theo chất lƣợng quy trình chƣa phải là cách tiếp cận toàn

diện mà chỉ giải quyết vấn đề ở mức căn bản.

Những năm cuối thế kỷ 20, tổ chức ISO đã tập trung rất nhiều vào các

tiêu chuẩn chất lƣợng cho phần mềm. Cách tiếp cận về chất lƣợng của ISO

đã thực sự tiến thêm một bậc, toàn diện hơn, phù hợp hơn. Kết quả của sự

tập trung này là một loạt các bộ tiêu chuẩn đã ra đời, nhằm hƣớng tới đánh

giá chất lƣợng toàn diện trong suốt vòng đời của sản phẩm phần mềm, từ khi

phôi thai cho tới lúc lạc hậu cần thay thế. Theo cách tiếp cận của ISO, chất

lƣợng toàn diện của phần mềm cần phải đƣợc quan tâm từ chất lƣợng quy

trình, tới chất lƣợng phần mềm nội bộ (chất lƣợng trong), chất lƣợng phần

mềm đối chiếu với yêu cầu của ngƣời dùng (chất lƣợng ngoài) và chất lƣợng

phần mềm trong sử dụng (chất lƣợng sử dụng).

Ở một góc nhìn khác, vòng đời của một sản phẩm phần mềm bắt đầu từ

các bài toán thực tiễn và đƣợc thể hiện theo quy trình sau:

1. Từ các bài toán thực tiễn, nhu cầu để phần mềm hình thành.

2. Nhu cầu này đƣợc thể hiện qua các tài liệu yêu cầu (Requirements).

3. Nhu cầu sẽ xác định yêu cầu chất lƣợng ngoài. Thỏa mãn đƣợc yêu cầu

chất lƣợng này sẽ thỏa mãn đƣợc yêu cầu của ngƣời sử dụng.

4. Các yêu cầu chất lƣợng thể hiện trong tài liệu đặc tả hệ thống

(Specification)

5. Yêu cầu chất lƣợng ngoài là tiền đề cho yêu cầu chất lƣợng trong.

6. Trong quá trình thiết kế phần mềm, các yêu cầu chất lƣợng trong đƣợc

thể hiện trong các tiêu chí của phần mềm và chuyển thành chất lƣợng

trong.

5

Báo cáo bài tập lớn – Nhóm FSE06

7. Ứng với chất lƣợng trong có các độ đo chất lƣợng trong mà phần mềm

phải đáp ứng.

8. Tới giai đoạn tích hợp chạy thử, vấn đề đƣợc quan tâm sẽ là chất lƣợng

ngoài. Phần mềm đƣợc gọi là có chất lƣợng khi tất cả các độ đo chất

lƣợng ngoài đƣợc đảm bảo.

9. Trong quá trình vận hành, vẫn sử dụng các độ đo ngoài, chất lƣợng của

phần mềm trong quá trình vận hành, sử dụng sẽ tiếp tục đƣợc xem xét và

cải tiến.

10. Quá trình cải tiến sẽ diễn ra liên tục cho tới khi phần mềm trở nên lạc

hậu hoàn toàn, cần đƣợc thay thế bằng một phần mềm mới.

2. Tiêu chí đánh giá chất lượng sản phẩm phần mềm của một số

doanh nghiệp CNTT Việt Nam.

 Các doanh nghiệp thuộc VINASA

Với mục đích hỗ trợ các doanh nghiệp phần mềm Việt Nam trong việc

nâng cao chất lƣợng của sản phẩm phần mềm cũng nhƣ việc thống nhất quản

lý chất lƣợng phần mềm trong các doanh nghiệp thành viên của VINASA.

Hiệp hội doanh nghiệp phần mềm Việt Nam (VINASA) đã chính thức thành

lập Ban công tác chất lƣợng VINASA (VINASA QUALITY COMMITEE -

VQC), với nhiệm vụ xây dựng các tiêu chuẩn và đánh giá chất lƣợng phần

mềm Việt Nam. Ban công tác chất lƣợng này sẽ tƣ vấn cho các doanh nghiệp

phần mềm về quy trình đảm bảo chất lƣợng phần mềm, cung cấp cho doanh

nghiệp các chỉ tiêu, các chuẩn để đánh giá chất lƣợng phần mềm trong các

6

Báo cáo bài tập lớn – Nhóm FSE06

lĩnh vực khác nhau dựa trên các chuẩn quốc tế (ISO-9000, ISO-9126, ISO-

14598...) về chất lƣợng phần mềm.

 Công ty HanoiSoftware

Công ty Cổ phần phần mềm Hà Nội (HanoiSoftware) kinh doanh trên

các giải pháp phần mềm cho Website thƣơng mại điện tử, phát triển và triển

khai các cổng thông tin tích hợp... Chất lƣợng sản phẩm phần mềm tuân theo

tiêu chuẩn ISO 9126. Công ty xây dựng các sản phẩm phần mềm đáp ứng

các mô hình chất lƣợng của tiêu chuẩn ISO-9126.

 Tập đoàn Bƣu chính Viễn thông Việt Nam

Tập đoàn Bƣu chính Viễn thông Việt Nam thực hiện đánh giá sản phẩm

phần mềm theo tiêu chuẩn ISO/IEC 12119:1994 về “Yêu cầu và kiểm tra

chất lƣợng phần mềm”. Ví dụ đánh giá về tài liệu thực hiện theo các bƣớc

sau:

Tài liệu cần đánh giá bao gồm: tài liệu hƣớng dẫn sử dụng, tài liệu mô tả

sản phẩm và các tài liệu kỹ thuật phục vụ việc triển khai, bảo trì toàn bộ hệ

thống. Các sản phẩm phải phù hợp với yêu cầu về xây dựng tài liệu trong

tiêu chuẩn ISO/IEC 12119: 1994. Các nội dung đánh giá cụ thể nhƣ sau:

Tài liệu mô tả sản phẩm:

- Những yêu cầu chung về nội dung

- Yêu cầu trình bày về nhận dạng và chỉ định

- Yêu cầu trình bày về chức năng

- Yêu cầu trình bày về độ tin cậy

- Yêu cầu trình bày về tính khả dụng

7

Báo cáo bài tập lớn – Nhóm FSE06

- Yêu cầu trình bày về tính hiệu quả

- Yêu cầu trình bày về khả năng bảo trì

- Yêu cầu trình bày về khả năng chuyển đổi hệ thống

Tài liệu hƣớng dẫn sử dụng

Các yêu cầu cần đánh giá bao gồm:

- Yêu cầu tính đầy đủ

- Yêu cầu tính chính xác

- Yêu cầu tính thống nhất

- Yêu cầu tính dễ hiểu

- Yêu cầu tính tổng quan

Tài liệu kỹ thuật khác:

Tài liệu hƣớng dẫn cài đặt, cấu hình hệ thống :

- Phải có các đặc tả về các yêu cầu hệ thống cần thiết trƣớc cài đặt

- Các bƣớc thực hiện phải đƣợc mô tả rõ ràng

- Phƣơng pháp cùng các đặc tả để xác định việc cài đặt là thành công

- Mô tả đầy đủ, chính xác các thiết lập tham số cấu hình để hệ thống

hoạt động đúng mô hình và yêu cầu sử dụng

Các tiêu chí đánh giá về phần mềm của Trung tâm Công nghệ thông tin

CDiT thuộc Học viện Bƣu chính Viễn thông đƣợc xây dựng dựa trên 6 đặc

tính chất lƣợng nêu trong tiêu chuẩn ISO/IEC 9126 và áp dụng tiêu chuẩn

8

Báo cáo bài tập lớn – Nhóm FSE06

ISO/IEC 12119:1994 để đánh giá chung cho các tài liệu hƣớng dẫn, tài liệu

mô tả sản phẩm, chƣơng trình và dữ liệu.

3. Một số tiêu chí và quy trình đánh giá chất lƣợng sản phẩm phần

mềm của các tổ chức tiêu chuẩn quốc tế.

 ISO/IEC 9126

ISO-9126 thiết lập một mô hình chất lƣợng chuẩn cho các sản phẩm phần

mềm. Bộ tiêu chuẩn này đƣợc chia làm bốn phần:

•

9126-1 Đƣa ra mô hình chất lƣợng sản phẩm phần mềm.

9126-2 Phép đánh giá chất lƣợng ngoài.

9126-3 Phép đánh giá chất lƣợng trong.

9126-4 Phép đánh giá chất lƣợng sản phẩm phần mềm trong quá trình

sử dụng.

ISO-9126 là tiêu chuẩn quốc tế đánh giá phần mềm. Đƣợc phân chia

thành 4 phần tuân theo các tiêu chí một cách nghiêm ngặt: mẫu chất lƣợng,

hệ đo lƣờng bên ngoài và bên trong, hệ đo lƣờng chất lƣợng khi sử dụng.

Mô hình chất lƣợng ISO-9126 trên thực tế đƣợc mô tả là một phƣơng

pháp phân loại và chia nhỏ những thuộc tính chất lƣợng, nhằm tạo nên những

đại lƣợng đo đếm đƣợc dùng để kiểm định chất lƣợng của sản phẩm phần

mềm.

 ISO/IEC 14598

ISO/IEC 14598 bao gồm 6 phần chính dƣới tiêu đề chung: “Công nghệ

thông tin – Đánh giá sản phẩm phần mềm ”

9

Báo cáo bài tập lớn – Nhóm FSE06

Phần 1: Tổng quan

Phần 2: Lập kế hoạch và quản lý

Phần 3: Quy trình cho ngƣời phát triển

Phần 4: Quy trình cho ngƣời sử dụng

Phần 5: Quy trình cho ngƣời đánh giá

Phần 6: Tài liệu các hợp phần đánh giá

Phần I của chuẩn ISO/IEC 14598 giới thiệu chung, đƣa ra quy trình đánh giá

chung cho sản phẩm phần mềm. Nó cung cấp một cái nhìn tổng quát về các

tiêu chuẩn và giải thích mối quan hệ giữa ISO/IEC 14598 và mô hình chất

lƣợng trong ISO/IEC 9126 nhƣ trong hình 1. Phần này xác định một cách rõ

ràng các thuật ngữ công nghệ đƣợc sử dụng trong các phần khác, bao gồm

các yêu cầu chung, đánh giá chất lƣợng phần mềm và các khái niệm chung.

Bên cạnh đó phần I cung cấp mô hình cơ bản để đánh giá chất lƣợng

cho các sản phầm phần mềm và các yêu cầu cho các phƣơng pháp đo và

đánh giá sản phẩm phần mềm. ISO/IEC 14598 đƣợc sử dụng cho ngƣời phát

triển, ngƣời sử dụng và những ngƣời đánh giá độc lập có trách nhiệm đánh

giá sản phầm phần mềm.

10

Báo cáo bài tập lớn – Nhóm FSE06

Sản

phầm

phần

mềm

Ảnh hưởng

của sản

phẩm phần

mềm

Tài nguyên

và môi

trường

Quá trình

đánh giá

Phép đo

ngoài

Hỗ trợ

đánh giá

Quá trình

đánh giá

Phép đo

trong

Phép đo chất

lượng sử dụng

14598-1

14598-3

9126-1

9126-2

14598-2

14598-6

14598-4

14598-5

9126-3

9126-4

Hình 1 - Mối liên hệ giữa tiêu chuẩn ISO 9126 và ISO 14598.

Quá trình đánh giá sản phẩm phần mềm trong ISO 14598 dành cho 3

đối tƣợng khác nhau:

 Người phát triển: các tiến trình đánh giá phần mềm dành cho ngƣời phát

triển có thể đƣợc áp dụng cho các tổ chức có kế hoạch phát triển các sản

phẩm mới hay cải tiến các sản phẩm sẵn có. Nó cũng phù hợp với các tổ

chức dự định sử dụng chính nhân viên kỹ thuật của mình để thực hiện đánh

giá sản phẩm phần mềm.

 Người mua sản phẩm: các quá trình đánh giá phần mềm dành cho ngƣời

mua sản phẩm có thể đƣợc sử dụng bởi các tổ chức có kế hoạch khai thác, tái

sử dụng các sản phẩm phần mềm đã có hoặc sắp phát triển. Nó có thể đƣợc

sử dụng để xác định xem sản phẩm phần mềm có chấp nhận đƣợc không

hoặc để lựa chọn phần mềm thích hợp giữa các sản phẩm cùng chức năng.

 Người đánh giá: ngƣời đánh giá (thƣờng làm việc cho một bên thứ 3) sử

dụng những quá trình đánh giá riêng để có những kết luận độc lập về một sản

11

Báo cáo bài tập lớn – Nhóm FSE06

phẩm phần mềm. Ngƣời phát triển hệ thống, ngƣời khai thác hay một bên

liên quan nào đó có thể yêu cầu thực hiện những quá trình này.

 IEEE 1061 (1992)

Chuẩn này cung cấp phƣơng pháp luận để xác định yêu cầu chất lƣợng cần

đạt, đồng thời chỉ rõ cách phân tích, ứng dụng quy trình kiểm tra tham số

phần mềm. Phƣơng pháp luận này áp dụng cho tất cả các giai đoạn trong chu

trình của bất cứ phần mềm nào.

Đối tƣợng sử dụng:

-

Ngƣời quản lý dự án để xác định yêu cầu chất lƣợng cho hệ thống.

Ngƣời phát triển hệ thống nên thiết kế phần mềm thế nào nhằm đáp

ứng yêu cầu chất lƣợng.

-

Ngƣời vận hành hệ thống để quản lý các thay đổi trong quá trình nâng

cấp sản phẩm.

-

Ngƣời sử dụng đặc tả yêu cầu chất lƣợng cho hệ thống.

Khung tham số chất lƣợng phần mềm (hình 2) trong tiêu chuẩn IEEE 1061 –

1992.

12

Báo cáo bài tập lớn – Nhóm FSE06

Chất lượng phần mềm

của hệ thống X

Nhân tố

Các phép đo trực

tiếp

Các phép đo trực

tiếp

Các phép đo trực

tiếp

Nhân tố con

Phép đo

Nhân tố con

Phép đo

Hình 2 - Khung tham số chất lượng phần mềm

Phƣơng pháp xác định tham số chất lƣợng

Các bƣớc trong phƣơng pháp:

- Xây dựng yêu cầu chất lƣợng phần mềm.

- Xác định tham số chất lƣợng.

- Áp dụng tham số chất lƣợng: thu thập thông tin và áp dụng tham số chất

lƣợng cho từng pha trong chu trình phần mềm.

- Phân tích kết quả tham số chất lƣợng phần mềm. Các kết quả phải đƣợc

phân tích và báo cáo hỗ trợ điều chỉnh hƣớng phát triển phần mềm và

hoàn thiện nó.

- Thông qua tham số phần mềm.

13

Báo cáo bài tập lớn – Nhóm FSE06

 ISO 12119

Nội dung Bộ tiêu chuẩn ISO/IEC 12119 là về đánh giá gói sản phẩm phần

mềm. Tiêu chuẩn ISO/IEC 12119:1994 đƣợc áp dụng để đánh giá chung cho

các tài liệu hƣớng dẫn, tài liệu mô tả sản phẩm, chƣơng trình và dữ liệu và

kiểm thử phần mềm.

Mô tả sản phẩm: bao gồm các yêu cầu chung về mặt nội dung, các chỉ số và

đƣa ra kết quả về tính chức năng, độ tin cậy, tính khả dụng, tính hiệu quả,

khả năng bảo hành bảo trì và tính khả chuyển.

Tài liệu hƣớng dẫn sử dụng: phải bao gồm các thông tin cần thiết cho việc

sử dụng sản phẩm đó. Tất cả các chức năng có thể đƣợc truy xuất bởi ngƣời

sử dụng trong chƣơng trình sẽ đƣợc mô tả đầy đủ trong tài liệu sử dụng và

bao gồm các yêu cầu về:

-

Tính đầy đủ

Tính chính xác

Tính thống nhất

Tính dễ hiểu

Tính tổng quan

Chƣơng trình và dữ liệu: bao gồm 06 tiêu chí giống với các tiêu chí trong

mô hình chất lƣợng của tiêu chuẩn ISO-9126.

-

Tính năng (Functionality)

Độ tin cậy (Reliability)

Tính khả dụng (Usability)

Tính hiệu quả (Efficiency)

Khả năng bảo hành bảo trì (Maintainability)

14

Báo cáo bài tập lớn – Nhóm FSE06

-

Tính khả chuyển (Portability)

CHƢƠNG II. Tiêu chuẩn ISO 9126

Về đánh giá chất lƣợng sản phẩm phần mềm tổ chức ISO-International

Organnization for Sandardization và IEC-International Electrotechical Commission

đã đƣa ra chuẩn ISO/IEC ISO 9126. ISO 9126 là một chuẩn quốc tế giành cho việc

đánh giá sản phẩm phần mềm thƣơng mại điện tử (hay chính là Website thƣơng

mại điện tử), là một phƣơng pháp phân loại và chia nhỏ những thuộc tính chất

lƣợng, nhằm tạo lên những đại lƣợng đo đếm đƣợc để kiểm định chất lƣợng của

một sản phẩm phần mềm. Nó đƣợc giám sát bới dự án ISO 25000:2005 và đi kèm

theo nó là định nghĩa một mô hình chất lƣợng sản phẩm phần mềm, những đặc

trƣng về chất lƣợng và những quan hệ tính toán.

1. Mô hình ISO/IEC 9126 :

ISO/IEC 9126 có hai phần ta chỉ xét đến phần một. Phần một của mô hình là

ứng dụng của mô hình vào để đánh giá chất lƣợng bên ngoài và chất lƣợng bên

trong của sản phẩm phần mềm. Những phần khác là mô hình chất lƣợng đƣợc sử

dụng để đánh giá một sản phẩm phần mềm. Những mô hình này có thể là một mô

hình mẫu chất lƣợng của một sản phẩm phần mềm ở một giai đoạn nào đó của vòng

đời sản phẩm phần mềm. Chất lƣợng bên trong của sản phẩm phần mềm đánh giá

đƣợc nhờ xem xét những tài liệu chi tiết, việc kiểm thử mô hình hoặc nhờ vào sự

phân tích mã nguồn của sản phẩm. Chất lƣợng bên ngoài có đƣợc phải xét đến nhờ

tham khảo thuộc tính, tính năng của phần mềm, khả năng tƣơng tác của nó với môi

trƣờng. Nói một cách khác chất lƣợng sử dụng là chất lƣợng đƣợc đánh giá bởi

ngƣời dùng cuối cùng hay ngƣời sử dụng sản phẩm phần mềm trong một hoàn

15

Báo cáo bài tập lớn – Nhóm FSE06

cảnh, môi trƣờng đặc biệt. Chất lƣợng của sản phẩm ở những giai đoạn khác nhau

thì không hoàn toàn độc lập chúng vẫn ảnh hƣởng, tác động qua lại lẫn nhau. Vì

vậy lƣợc đồ cấu trúc trong có thể đƣợc dùng để dự đoán chất lƣợng của sản phẩm

cuối cùng, thậm chí ở cả giai đoạn phát triển ban đầu.

Mô hình ISO/IEC 9126 đƣa ra mô hình chất lƣợng trong và mô hình chất

lƣợng ngoài. Hai mô hình này dựa trên một mô hình chung, và mô hình chung này

có thể sử dụng để đánh giá chất lƣợng bên trong hoặc bên ngoài tùy thuộc vào tập

các đặc tính sử dụng để đánh giá. Mô hình chung này đƣợc xây dựng dựa trên sáu

đặc tính:

1. Tính năng (Functionality)

2. Độ ổn định hoặc khả năng tin cậy( Reliability)

3. Tính khả dụng (Usability)

4. Tính hiệu quả (Efficiency)

5. Khả năng duy trì (Maintainability)

6. Tính khả chuyển (Protability)

16

Báo cáo bài tập lớn – Nhóm FSE06

Hình 3 - Mô hình đánh giá chất lượng chung

Đây là một mô hình đang đƣợc sử dụng đánh giá hiệu năng, năng xuất, độ an

toàn và sự thỏa mãn…và những đặc trƣng này bao quát nên toàn bộ chất lƣợng sản

phẩm phần mềm. Trên thực tế ISO/IEC 9126 không hoàn toàn dùng để đánh giá

chất lƣợng sản phẩm phần mềm nhƣng có thể dựa vào những khía cạnh đặc trƣng

của nó để áp dụng đánh giá sản phẩm chất lƣợng phần mềm.

Mô hình ISO/IEC 9126 sử dụng cho việc đánh giá chất lƣợng bên trong và

bên ngoài và chất lƣợng sử dụng. Tuy nhiên ta sẽ chỉ xem xét đến các đặc tính chất

lƣợng đánh giá bên trong.

Hình dƣới là mô hình các đặc tính dùng để đánh giá. Mô hình chia làm 7

nhóm đặc tính chính đó là: test effectivity, reliability, usability, efﬁciency,

maintainability, portability, và reusability.

Mỗi nhóm đặc tính chính này đƣợc tạo nên từ một số nhóm đặc tính con

17

Báo cáo bài tập lớn – Nhóm FSE06

Hình 4 - Các đặc tính chất lượng

2. Các đặc tính cụ thể :

Test Effectivity (Functionality): Kiểm thử tính hiệu quả mô tả khả năng của

các kiểm thử đƣợc đƣa ra để đáp ứng đƣợc mục đích. Kiểm thử hiệu quả thực ra là

kiểm thử chức năng “functionality” trong ngữ cảnh kiểm thử chi tiết các đặc tính và

vì vậy đƣợc đổi tên từ ISO/IEC9126.

Đặc tính Suitability thuộc Test Coverage:

Đặc tính Test Correctness bao hàm sự chính xác của việc kiểm thử chi tiết

với sự chú ý đến đặc điểm chi tiết của hệ thống hay các mục đích kiểm thử. Hơn

nữa, một kiểm thử chi tiết chỉ đúng khi nó luôn trả về những nhận xét chính xác và

nó kiểm thử đƣợc cả những trạng thái cuối.

18

Báo cáo bài tập lớn – Nhóm FSE06

Đặc tính Fault-revealing capability đƣợc thêm vào danh sách các đặc tính

con. Việc nhận đƣợc kết quả bao phủ tốt với bộ kiểm thử phù hợp không đƣa ra

đƣợc thông tin gì về khả năng của các lỗi. Sử dụng sự phân tích nhân-quả cho việc

tạo ra các bộ kiểm thử hoặc sử dụng việc kiểm thử hoán đổi có thể đƣa ra đƣợc các

thông tin về các khả năng lỗi.

Đặc tính interoperability đã đƣợc bỏ trong mô hình kiểm thử chi tiết chất

lƣợng. Việc kiểm thử chi tiết là không thực tế để đặc tính interoperability đóng một

vai trò chính. Đặc tính Security cũng đƣợc chuyển sang nhóm đặc tính reliability.

Reliability: Đặc tính này mô tả khả năng của kiểm thử chi tiết để duy trì mức

hiệu năng cụ thể dƣới các điều kiện khác nhau. Trong ngữ cảnh này, từ

“performance” thể hiện mức mà cần phải đƣợc thỏa mãn. Các đặc tính con của

nhóm đặc tính Reliability gồm maturity, fault-tolerance, và recoverability của

ISO/IEC 9126 đƣợc áp dụng đối với các kiểm thử chi tiết một cách đầy đủ. Đặc

tính con mới test repeatability và Security đã đƣợc thêm vào nhóm reliability.

Kết quả kiểm thử thƣờng đƣợc đƣa ra sau quá trình kiểm thử tuần tự, nếu

không thì việc xác định đƣợc lỗi là rất khó thực hiện. Test repeatability bao gồm

các yêu cầu cho các kiểm thử chi tiết.

Đặc tính security bao gồm cả các vấn đề mật khẩu ở dạng rõ đóng vai trò

nhƣ thế nào khi các kiểm thử chi tiết đƣợc thực hiện công khai hoặc đƣợc chuyển

đổi giữa các nhóm phát triển

Usability: Đặc tính này làm chỉ ra rõ ràng việc thực hiện hay mô phòng một

kiểm thử chi tiết cụ thể. Điều này rõ ràng không đề cập đến độ khó của việc ứng

dụng trong việc duy trì hay tái sử dụng các phần của việc kiểm thử chi tiết, vấn đề

này đƣợc thực hiện ở các đặc tính khác.

Đặc tính Understandability là quan trọng từ khi ngƣời kiểm thử phải có khả

năng hiểu đƣợc xem việc kiểm thử chi tiết đó có phù hợp với cái ngƣời kiểm thử

19

Báo cáo bài tập lớn – Nhóm FSE06

cần không. Tài liệu và mô tả của mục đích tổng thể của kiểm thử chi tiết là nhân tố

chính để lựa chọn sử kiểm thử phù hợp.

Đặc tính learnability của kiểm thử chi tiết thể hiện việc bắt chƣớc một đối

tƣợng đích tƣơng tự. Để đƣa ra và sử dụng một một kiểm thử phù hợp, ngƣời dùng

phải hiểu cách nó đƣợc tạo thành, các dạng tham biến trong nó và các ảnh hƣởng

của nó đối với các hoạt động kiểm thử. Các tài liệu phù hợp hoặc các hƣớng dẫn có

ảnh hƣởng rất rõ ràng đối với chất lƣợng kiểm thử.

Kiểm thử chi tiết sẽ ít có khả năng thực hiện (operability) nếu nó thiếu các

giá trị mặc định phù hợp.

Đặc tính con mới trong nhóm usability là test evaluability. Kiểm thử chi tiết

phải đảm bảo chắc chắn rằng kết quả kiểm thử đƣợc cung cấp là đủ chi tiết cho việc

phân tích toàn diện. Một nhân tố quan trọng là mức độ chi tiết của các thông báo

nhật ký kiểm thử.

Cuối cùng, attractiveness không liên quan đối với việc kiểm thử chi tiết.

Attractiveness có thể đóng vai trò là một nhân tố cho môi trƣờng thực hiện kiểm

định và các công cụ.

Efficiency: là đặc tính liên quan đến khả năng của kiểm thử chi tiết để cung

cấp hiệu năng chấp nhận đƣợc về mật tốc độ và sử dụng tài nguyên. Các đặc tính

con time behaviour và resource utilisation của ISO/IEC 9126 đƣợc áp dụng và

không thay đổi gì

Maintainability: là đặc tính quan trọng trong kiểm thử chi tiết. Khi ngƣời

kiểm thử gặp phải vấn đề thay đổi hoặc mở rộng kiểm thử chi tiết, nó sẽ chỉ ra khả

năng của kiểm thử chi tiết đƣợc thay đổi trong việc sửa lỗi, cải tiến, hoặc sự thích

nghi đối với sự thay đổi của môi trƣờng hoặc các yêu cầu. Các đặc tính con

analysability, changeability và stability của ISO/IEC 9126 đƣợc ứng dụng để kiểm

thử. Đặc tính con testability không đóng vai trò nào trong việc kiểm thử chi tiết.

20