Thực trạng xác định giá trị doanh nghiệp để cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước tại Việt Nam
XAÙC ÑÒNH GIAÙ TRÒ DOANH NGHIEÄP NHAØ NÖÔÙC TRÖÔÙC COÅ PHAÀN HOÙA VAØ VAI TROØ CUÛA KIEÅM TOAÙN NHAØ NÖÔÙC
YÙ KIEÁN NHAØ QUAÛN LYÙ
THÖÏC TRAÏNG XAÙC ÑÒNH GIAÙ TRÒ DOANH NGHIEÄP
ÑEÅ COÅ PHAÀN HOÙA DOANH NGHIEÄP NHAØ NÖÔÙC
TAÏI VIEÄT NAM
TS. TRẦN VĂN HIẾU*
ác định giá trị doanh nghiệp trong cổ phần hóa là công việc hết sức quan trọng và mất
nhiều thời gian trong cả kế hoạch cổ phần hóa, quyết định đến sự thành công khi chuyển
DNNN sang công ty cổ phần, đặc biệt trong giai đoạn hiện nay khi đối tượng cổ phần hóa là
X
các Tập đoàn, Tổng Công ty, doanh nghiệp có quy mô vốn lớn và đang được Nhà nước giao
quản lý, sử dụng nhiều diện tích đất càng phải đòi hỏi việc xác định giá trị doanh nghiệp phải được xác
định chính xác, công khai, minh bạch và rõ ràng. Căn cứ tình hình thực tế triển khai cổ phần hóa doanh
nghiệp nhà nước, cơ chế chính sách về cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước (DNNN) đã từng bước đổi mới,
ngày càng hoàn thiện theo chỉ đạo của Đảng, Chính phủ.
Bài viết giới thiệu khái quát về thực trạng xác định giá trị doanh nghiệp trước cổ phần và một số giải
pháp khắc phục.
Từ khóa: ực trạng, xác định giá trị doanh nghiệp
State of the determination of enterprise value for SOE equitization in Vietnam
Determining the enterprise value in equitization is a very important and time-consuming task in the
equitization plan which decides the success of the transform of SOEs into joint stock companies, especially
when the equitized objects are state groups, corporations and enterprises with large investing capital, which
are being assigned by the State to manage and use large lands, it is necessary to require the valuation of
enterprises must be identified accurately, publicly, transparently and clearly. Based on the actual situation
of SOE equitization, mechanisms and policies on SOE equitization have gradually been reformed and
improved according to the direction of the Party and the Government.
is article presents an overview of the current state of enterprise valuation prior to equitization and
recommends necessary solutions to these issues.
keywords: Current state, enterprise evaluation
Các cơ chế, chính sách về xác định giá trị
DNNN và tình hình triển khai thực hiện hiện nay
cổ phần, Nghị định số 189/2013/NĐ-CP ngày
20/11/2013 và Nghị định số 116/2015/NĐ-CP
ngày 11/11/2015 của Chính phủ sửa đổi, bổ sung
một số điều của Nghị định số 59/2011/NĐ-CP)
theo hướng tiếp tục thực hiện việc công khai, minh
bạch quá trình cổ phần hóa, tăng cường sự kiểm
tra, giám sát của các đối tượng tham gia, thực hiện
nguyên tắc thị trường trong định giá và bán đấu giá
cổ phần, hướng dẫn cụ thể xử lý dứt điểm các tồn
tại về tài chính khi cổ phần hóa nhằm hạn chế tối
đa khả năng thất thoát vốn và tài sản nhà nước có
thể xảy ra trong quá trình cổ phần hóa.
Hiện nay, cơ chế chính sách về cổ phần hóa
DNNN nói chung trong đó có các cơ chế, chính
sách về xác định giá trị DNNN nói riêng đã được
Chính phủ ban hành đầy đủ, đồng bộ và được điều
chỉnh, bổ sung kịp thời cho phù hợp với tình hình
thực tiễn. Chính phủ đã ban hành 03 Nghị định
về cổ phần hóa DNNN (Nghị định số 59/2011/
NĐ-CP ngày 18/7/2011 của Chính phủ về chuyển
doanh nghiệp 100% vốn nhà nước thành công ty
*ứ trưởng Bộ Tài chính
24 Số 118 - tháng 8/2017 NGHIÊN CỨU KHOA HỌC KIỂM TOÁN
Các nghị định được ban hành đã tháo gỡ kịp
thời các vướng mắc, khó khăn khi cổ phần hóa các
DNNN, đặc biệt là các quy định về xác định giá trị
doanh nghiệp được hoàn thiện theo hướng xác định
đầy đủ và chính xác hơn nhằm hạn chế tối đa khả
năng thất thoát vốn và tài sản nhà nước, cụ thể như:
cổ phần hóa (trong đó có vốn điều lệ và giá khởi
điểm…) trình cấp có thẩm quyền phê duyệt để
thực hiện đấu giá công khai ra công chúng;
(ii) Quy định cụ thể việc xác định giá trị quyền
sử dụng đất theo quy định của pháp luật về đất đai
đối với diện tích đất giao; đối với đất thuê, doanh
nghiệp thực hiện nộp tiền thuê đất một lần với mức
giá đất sát với giá chuyển nhượng quyền sử dụng
đất thực tế trên thị trường trong điều kiện bình
thường và không phải tính bổ sung giá trị lợi thế vị
trí địa lý của đất thuê trả tiền hàng năm vào giá trị
doanh nghiệp cổ phần hoá;
(i) Để tăng cường trách nhiệm và giám sát của
các cơ quan quản lý nhà nước, Kiểm toán nhà
nước thực hiện kiểm toán kết quả định giá theo
đó: DNNN có quy mô lớn (tổng giá trị tài sản theo
sổ kế toán từ 30 tỷ đồng trở lên hoặc giá trị vốn
nhà nước theo sổ kế toán từ 10 tỷ đồng trở lên)
khi cổ phần hóa phải thuê các tổ chức có chức
năng định giá để thực hiện tư vấn xác định giá trị
doanh nghiệp. Doanh nghiệp cổ phần hóa có thể
thực hiện xác định giá trị doanh nghiệp bằng các
phương pháp khác nhau, tuy nhiên không được
thấp hơn giá trị được xác định bằng phương pháp
tài sản. Kiểm toán nhà nước sẽ thực hiện kiểm toán
kết quả định giá doanh nghiệp và xử lý các vấn đề
về tài chính trước khi định giá đối với các Công
ty mẹ thuộc Tập đoàn kinh tế nhà nước và Công
ty mẹ thuộc Tổng Công ty nhà nước và các công
ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên khác khi
có yêu cầu của ủ tướng Chính phủ. Căn cứ kết
quả xác định giá trị doanh nghiệp và giá trị phần
vốn nhà nước, doanh nghiệp xây dựng phương án
(iii) Hướng dẫn cụ thể một số nội dung về xử lý
tài chính, đối chiếu công nợ, xác định tài sản loại
trừ, các khoản đầu tư ra ngoài doanh nghiệp…
Với chính sách được ban hành nêu trên, công
tác cổ phần hoá đã đạt được kết quả quan trọng.
Trong giai đoạn 2011-2015, cả nước đã có 508
doanh nghiệp thực hiện cổ phần hóa. Số lượng các
Tập đoàn, Tổng Công ty nhà nước có quy mô vốn
lớn được cổ phần hoá đã nhiều hơn, trong đó có cả
những doanh nghiệp thuộc lĩnh vực hàng không,
dệt may, ngân hàng. Việc tổ chức đấu giá công khai
cổ phần lần đầu đối với doanh nghiệp cổ phần hoá
đã tiếp tục tạo điều kiện thu hút các nhà đầu tư
tham gia, thúc đẩy thị trường chứng khoán phát
triển. Với cơ chế đấu giá cạnh tranh, giá trị doanh
NGHIÊN CỨU KHOA HỌC KIỂM TOÁN Số 118 - tháng 8/2017 25
XAÙC ÑÒNH GIAÙ TRÒ DOANH NGHIEÄP NHAØ NÖÔÙC TRÖÔÙC COÅ PHAÀN HOÙA VAØ VAI TROØ CUÛA KIEÅM TOAÙN NHAØ NÖÔÙC
nghiệp đã được đánh giá một cách đầy đủ, sát với
thị trường hơn…
thương mại và dịch vụ thì doanh nghiệp phải tính
và nộp tiền thuê đất cho Nhà nước theo đơn giá
thuê đất tăng theo tỷ lệ tối đa không quá 3% của giá
đất tính thu tiền thuê đất do Ủy ban nhân dân cấp
tỉnh quyết định (Nhà nước thu tiền thuê đất tính
trên đơn giá cho thuê cụ thể với mức giá cao hơn
giá đất trong bảng giá đất của địa phương quy định
đã bao gồm lợi thế vị trí đất).
Đối với việc xác định giá trị quyền sử dụng đất
khi xác định giá trị doanh nghiệp
Công tác xử lý đất đai và xác định giá trị quyền
sử dụng đất trong giá trị doanh nghiệp cổ phần
hóa là một nội dung hết sức quan trọng trong hoạt
động xác định giá trị doanh nghiệp
Như vậy, đất thuê có lợi thế vị trí địa lý thì giá
trị lợi thế đã tính ngay vào bảng giá đất và đơn giá
thuê đất mà doanh nghiệp phải nộp cho Nhà nước
theo quyết định của Ủy ban nhân dân cấp tỉnh.
eo quy định của pháp luật về đất đai (Luật
Đất đai số 45/2013/QH13 ngày 29/11/2013), mọi
thành phần kinh tế được nhà nước cho thuê đất
hoặc giao đất. Doanh nghiệp nói chung và DNNN
nói riêng chỉ được giao đất trong một số trường
hợp (theo quy định tại Điều 54, Điều 55 Luật Đất
đai năm 2013) như: Người sử dụng đất rừng phòng
hộ, đất rừng đặc dụng, đất rừng sản xuất là rừng
tự nhiên, đất xây dựng trụ sở cơ quan, đất sử dụng
vào mục đích quốc phòng, an ninh; đất sử dụng
vào mục đích công cộng không nhằm mục đích
kinh doanh; đất làm nghĩa trang, nghĩa địa; tổ chức
sử dụng đất để xây dựng nhà ở phục vụ tái định
cư theo dự án của Nhà nước; tổ chức kinh tế được
giao đất để thực hiện dự án đầu tư xây dựng nhà ở
để bán hoặc để bán kết hợp cho thuê...
Ngày 06/01/2017, Chính phủ ban hành Nghị
định số 01/2017/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số
nghị định quy định chi tiết thi hành Luật Đất đai
trong đó đã quy định rõ việc quản lý, sử dụng đất khi
thực hiện cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước theo
hướng: Khi cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước,
doanh nghiệp cổ phần hóa có trách nhiệm rà soát
toàn bộ quỹ đất đang quản lý, sử dụng để lập phương
án sử dụng đất theo quy định của pháp luật đất đai
và pháp luật về sắp xếp lại, xử lý nhà đất thuộc sở
hữu nhà nước và trình cơ quan nhà nước có thẩm
quyền phê duyệt trước khi tổ chức xác định giá trị
doanh nghiệp cổ phần hóa. Phương án sử dụng
đất của doanh nghiệp cổ phần hóa là thành phần
hồ sơ khi trình cơ quan nhà nước có thẩm quyền
phê duyệt phương án cổ phần hóa và được thực hiện
công khai theo quy định của pháp luật.
Khi Nhà nước định giá đất để cho doanh nghiệp
nói chung và doanh nghiệp cổ phần hóa nói riêng
thuê đất phải đảm bảo nguyên tắc theo giá đất phổ
biến trên thị trường. Riêng đối với đất ở tại đô thị;
đất thương mại, dịch vụ tại đô thị; đất sản xuất,
kinh doanh phi nông nghiệp không phải là đất
thương mại, dịch vụ tại đô thị có khả năng sinh
lời cao, có lợi thế trong việc làm mặt bằng sản xuất
kinh doanh, thương mại và dịch vụ thì giá đất
trong bảng giá đất của từng địa phương quy định
phải bao gồm yếu tố có khả năng sinh lợi cao, có
lợi thế vị trí đất (địa phương phải quy định mức giá
đất trong bảng giá đất đối với trường hợp này cao
hơn nhưng không quá 30% so với mức giá tối đa
của cùng loại đất trong khung giá đất do Chính phủ
quy định). Khi quyết định giá đất cụ thể để cho thuê
đối với đất thương mại, dịch vụ tại đô thị trung tâm
thương mại, dịch vụ, đầu mối giao thông, khu dân
cư tập trung có khả năng sinh lời đặc biệt, có lợi
thế trong việc làm mặt bằng sản xuất kinh doanh,
Đối với đất Nhà nước đã giao không thu tiền
sử dụng đất cho doanh nghiệp nhà nước thì doanh
nghiệp cổ phần phải chuyển sang thuê đất nếu
thuộc trường hợp được Nhà nước cho thuê đất
theo quy định của Luật Đất đai; doanh nghiệp cổ
phần được Nhà nước giao đất có thu tiền sử dụng
đất nếu thuộc trường hợp Nhà nước giao đất có thu
tiền sử dụng đất.
Đối với đất đã được Nhà nước cho doanh nghiệp
nhà nước thuê đất, trả tiền thuê đất hàng năm hoặc
thuê đất, trả tiền một lần cho cả thời gian thuê, đất
do doanh nghiệp nhà nước nhận chuyển nhượng
có nguồn gốc là đất thuê đã trả tiền thuê một lần
cho Nhà nước thì doanh nghiệp cổ phần được tiếp
tục thuê đất trong thời hạn thuê đất còn lại.
26 Số 118 - tháng 8/2017 NGHIÊN CỨU KHOA HỌC KIỂM TOÁN
Đối với đất đã được Nhà nước giao đất có thu
tiền sử dụng đất, đất do doanh nghiệp nhà nước
nhận chuyển nhượng có nguồn gốc là đất được
Nhà nước giao có thu tiền sử dụng đất mà nay
thuộc trường hợp được thuê đất theo quy định của
Luật Đất đai năm 2013 thì khi cổ phần hóa, doanh
nghiệp cổ phần phải chuyển sang thuê đất.
Những vướng mắc, bất cập phát sinh khi xác
định giá trị doanh nghiệp
Hiện nay, cơ chế và phương pháp xác định giá
trị doanh nghiệp đã được từng bước hoàn thiện, tuy
nhiên phương pháp định giá đang áp dụng trong
nhiều năm qua cho thấy có một hạn chế mà chúng
ta cần tiếp tục nghiên cứu để hoàn thiện hơn như:
Đối với đất đã được Nhà nước giao đất có thu
tiền sử dụng đất, đất do doanh nghiệp nhà nước
nhận chuyển nhượng có nguồn gốc là đất được
Nhà nước giao có thu tiền sử dụng đất mà nay
thuộc trường hợp được giao đất có thu tiền sử dụng
đất theo quy định của Luật Đất đai năm 2013 thì
khi cổ phần hóa, doanh nghiệp cổ phần được tiếp
tục sử dụng đất theo hình thức đã được giao.
- eo quy định hiện hành, các DNNN thực hiện
cổ phần hóa có thể áp dụng các phương pháp xác
định giá trị doanh nghiệp, đó là: phương pháp tài sản;
phương pháp dòng tiền chiết khấu và phương pháp
khác, giá trị doanh nghiệp được công bố không thấp
hơn phương pháp tài sản. Tuy nhiên, trong thực tế,
việc xác định giá trị doanh nghiệp để tiến hành cổ
phần hoá hiện nay mới dừng lại ở 02 phương pháp
cơ bản là: phương pháp tài sản và phương pháp dòng
tiền chiết khấu. Trong đó phương pháp dòng tiền
chiết khấu chỉ áp dụng với các doanh nghiệp thống kê
được các chỉ tiêu tài chính trong thời gian hoạt động
trước khi xác định giá trị doanh nghiệp tối thiểu là
05 năm và có kế hoạch sản xuất kinh doanh trong 05
năm sau cổ phần hóa; có tỷ suất lợi nhuận sau thuế
trên vốn nhà nước bình quân 05 năm liền kề trước khi
xác định giá trị doanh nghiệp cổ phần hóa cao hơn lãi
suất của Trái phiếu Chính phủ kỳ hạn 05 năm được
phát hành tại thời điểm gần nhất với thời điểm xác
định giá trị doanh nghiệp, nên trong một số trường
hợp còn mang tính chủ quan (phụ thuộc vào thông
số thống kê đầu vào) dẫn đến kết quả chưa phản ánh
đúng giá trị thực của doanh nghiệp.
Các quy định hiện hành về cổ phần hóa doanh
nghiệp nhà nước đã hướng dẫn việc xác định giá
đất cụ thể (cả thuê và giao) theo quy định của Luật
Đất đai năm 2013. eo đó, các doanh nghiệp
cổ phần hóa phải xây dựng phương án sử dụng
đất trình cơ quan có thẩm quyền xem xét, quyết
định; trong vòng 30 ngày kể từ ngày nhận đủ hồ
sơ, các địa phương nơi doanh nghiệp có diện tích
đất giao hoặc thuê phải có ý kiến về phương án sử
dụng đất và giá đất (trường hợp giao đất) làm căn
cứ xác định giá trị doanh nghiệp. Sau thời hạn 30
ngày mà các địa phương chưa có ý kiến thì căn cứ
phương án sắp xếp nhà đất do đơn vị trình để cơ
quan có thẩm quyền tạm tính giá trị quyền sử dụng
đất trong trường hợp giao đất trong giá trị doanh
nghiệp; khi thực hiện giao đất chính thức, doanh
nghiệp phải nộp thêm phần chênh lệch với giá tạm
tính để được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng
đất. Đối với đất thuê, doanh nghiệp trả tiền thuê
đất hàng năm theo quy định của pháp luật về đất
đai như các doanh nghiệp thuộc mọi thành phần
kinh tế khác.
Để khắc phục hạn chế này đòi hỏi cần hoàn
thiện phương pháp định giá theo hướng áp dụng
thêm một số phương pháp định giá mới, tiên tiến,
phù hợp với cơ chế thị trường nhằm hoàn thiện các
phương pháp xác định giá trị. Bên cạnh đó, để tăng
cường trách nhiệm và chất lượng của công tác tư
vấn định giá doanh nghiệp cổ phần hóa theo hướng
quy định mở nguyên tắc áp dụng các phương pháp
định giá mới theo tiêu chuẩn định giá Việt Nam,
pháp luật về giá và thông lệ thị trường, các doanh
nghiệp dịch vụ định giá được lựa chọn 02 phương
pháp định giá và chịu trách nhiệm về tính chính
xác, tính khoa học và tính đúng đắn trong kết quả
tư vấn theo từng phương pháp định giá lựa chọn,
Doanh nghiệp cổ phần hóa phải thực hiện công
khai, minh bạch các thông tin về doanh nghiệp trong
đó bao gồm tình hình quản lý và sử dụng đất đai.
Như vậy, cơ chế về cổ phần hóa liên quan đến
đất đai hiện nay đã được quy định cụ thể, rõ ràng,
đảm bảo tính công khai, minh bạch và phù hợp với
quy định của pháp luật về đất đai.
NGHIÊN CỨU KHOA HỌC KIỂM TOÁN Số 118 - tháng 8/2017 27
XAÙC ÑÒNH GIAÙ TRÒ DOANH NGHIEÄP NHAØ NÖÔÙC TRÖÔÙC COÅ PHAÀN HOÙA VAØ VAI TROØ CUÛA KIEÅM TOAÙN NHAØ NÖÔÙC
yêu cầu bắt buộc phải xác định giá trị theo ít nhất là
02 phương pháp nhằm kiểm tra tính hợp lý của kết
quả trước khi công bố giá trị doanh nghiệp.
Phương hướng hoàn thiện
Hiện nay, Chính phủ đã giao Bộ Tài chính chủ
trì soạn thảo Nghị định quy định chuyển doanh
nghiệp nhà nước thành công ty cổ phần (thay
thế Nghị định số 59/2011/NĐ-CP, Nghị định
số 189/2013/NĐ-CP và Nghị định số 116/2015/
NĐ-CP). Nhằm khắc phục những hạn chế nêu
trên, dự thảo Nghị định có sửa đổi, bổ sung một
số quy định liên quan đến xác định giá trị doanh
nghiệp như:
- Mặc dù, cơ chế về cổ phần hóa liên quan đến
quản lý, sử dụng các cơ sở nhà đất hiện nay đã được
quy định cụ thể, rõ ràng, đảm bảo tính công khai,
minh bạch và phù hợp với quy định của pháp luật
về đất đai, nhiều trường hợp đến thời điểm xác
định giá trị doanh nghiệp, phương án xử lý, sắp xếp
lại nhà, đất cũng như giá đất (trường hợp giao đất)
làm căn cứ xác định giá trị doanh nghiệp vẫn chưa
được Ủy ban nhân dân các tỉnh phê duyệt. Điều
này dẫn đến một số doanh nghiệp cổ phần hóa
sau khi chuyển sang công ty cổ phần còn nắm giữ
nhiều nhà, đất ở các vị trí đắc địa nhưng sử dụng
chưa thực sự hiệu quả và chưa phù hợp với phương
án sản xuất kinh doanh, ngành nghề kinh doanh
của doanh nghiệp sau cổ phần hóa theo phương án
cổ phần hóa ban đầu.
- Để tăng cường công tác kiểm tra, giám sát quá
trình cổ phần hóa, trọng tâm là khâu xác định giá
trị doanh nghiệp, xác định giá trị quyền sử dụng đất
đầy đủ vào giá trị doanh nghiệp cổ phần hóa, thúc
đẩy việc nâng cao trách nhiệm và chất lượng của tư
vấn độc lập, dự thảo Nghị định đã điều chỉnh bổ
sung phạm vi, đối tượng phải thực hiện kiểm toán
nhà nước trước khi cơ quan có thẩm quyền công
bố giá trị doanh nghiệp gồm:
- eo quy định hiện hành, kết quả công bố giá
trị doanh nghiệp và giá trị vốn nhà nước của cơ
quan có thẩm quyền là cơ sở để xác định quy mô
vốn điều lệ, cơ cấu cổ phần phát hành lần đầu và giá
khởi điểm để thực hiện đấu giá bán cổ phần; đồng
thời doanh nghiệp cổ phần hóa phải điều chỉnh số
sách kế toán theo kết quả xác định giá trị doanh
nghiệp đã công bố. Việc doanh nghiệp cổ phần hóa
phải điều chỉnh lại sổ sách theo kết quả định giá
lại ngay sẽ tạo ra sức ép lớn cho doanh nghiệp cổ
phần do phải trích khấu hao dẫn tới tăng chi phí
ảnh hưởng đến kết quả kinh doanh, mặc dù toàn
bộ khối tài sản này doanh nghiệp vẫn đang sử dụng
như khi là DNNN và doanh nghiệp chưa chuyển
sang công ty cổ phần (thay đổi chủ sở hữu).
(i) Công ty TNHH MTV do Nhà nước nắm giữ
100% vốn điều lệ là công ty mẹ của Tập đoàn kinh
tế và Công ty mẹ của Tổng Công ty nhà nước (kể cả
Ngân hàng ương mại nhà nước).
(ii) Các doanh nghiệp nhà nước có vốn nhà
nước theo sổ sách kế toán tại thời điểm xác định
giá trị doanh nghiệp từ 1.800 tỷ đồng trở lên (theo
quy định tại Nghị định số 69/2014/NĐ-CP ngày
15/7/2014 của Chính phủ về Tập đoàn kinh tế nhà
nước và Tổng Công ty nhà nước thì điều kiện thành
lập Tổng Công ty nhà nước thì vốn điều lệ công ty
mẹ không thấp hơn 1.800 tỷ đồng).
(iii) Các doanh nghiệp cấp II có vốn chủ sở hữu
theo sổ sách kế toán tại thời điểm xác định giá trị
doanh nghiệp từ 1.800 tỷ đồng trở lên.
- Trong giai đoạn 2017-2020, đối tượng cổ phần
hóa tiếp tục được mở rộng tới các Tập đoàn kinh
tế, Tổng Công ty nhà nước lớn, tình hình tài chính
phức tạp mang tính chất đặc thù đòi hỏi tiếp tục
phải hoàn thiện cơ chế liên quan đến xác định
giá trị doanh nghiệp cho phù hợp nhằm xử lý dứt
điểm các tồn tại về tài chính trước khi xác định giá
trị doanh nghiệp, tổ chức định giá sát với giá thị
trường, hạn chế tối đa khả năng thất thoát vốn và
tài sản nhà nước.
(iv) Các công ty trách nhiệm hữu hạn một thành
viên khác khi có yêu cầu của ủ tướng Chính phủ
hoặc đề nghị của cơ quan đại diện chủ sở hữu.
- Về xử lý đất đai và xác định giá trị quyền sử
dụng đất trong giá trị doanh nghiệp cổ phần hoá,
đảm bảo hoàn thiện đầy đủ hồ sơ pháp lý của doanh
nghiệp trước khi cổ phần hóa và khắc phục bất cập
trong việc khi chuyển sang công ty cổ phần mới
có ý kiến của địa phương về phương án sử dụng
28 Số 118 - tháng 8/2017 NGHIÊN CỨU KHOA HỌC KIỂM TOÁN
đất, dự thảo Nghị định đã hoàn chỉnh, bổ sung quy
định rõ:
chuyển nhượng quyền sử dụng đất, giao đất, thuê
đất chưa hạch toán vào kết quả hoạt động sản xuất
kinh doanh tính đến thời điểm xác định giá trị doanh
nghiệp sẽ được xác định là số tiền doanh nghiệp đã
trả trước tiền thuê đất cho một khoảng thời gian nhất
định theo giá đất cụ thể hàng năm theo quy định tại
thời điểm doanh nghiệp hoàn tất thủ tục thuê đất với
cơ quan quản lý đất đai tại địa phương.
(i) Các doanh nghiệp thuộc diện cổ phần hóa
có trách nhiệm rà soát toàn bộ diện tích đất đang
quản lý, sử dụng để lập phương án sử dụng đất theo
quy định của pháp luật đất đai và pháp luật về sắp
xếp lại, xử lý nhà đất thuộc sở hữu nhà nước và
trình cơ quan nhà nước có thẩm quyền xem xét,
phê duyệt trước thời điểm quyết định cổ phần hoá.
(iv) Trong thời gian 60 ngày kể từ ngày được cấp
Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp cổ phần
lần đầu, doanh nghiệp cổ phần hóa có trách nhiệm
thực hiện các thủ tục để được Nhà nước giao đất,
cho thuê đất theo quy định của pháp luật đất đai.
Phương án sử dụng đất của toàn bộ diện tích đất
doanh nghiệp cổ phần hóa đang quản lý, sử dụng
phải bảo đảm phù hợp với quy định về sắp xếp
lại, xử lý nhà, đất theo quyết định của ủ tướng
Chính phủ; phù hợp với quy hoạch, kế hoạch sử
dụng đất, quy hoạch xây dựng tại địa phương; phù
hợp với chiến lược phát triển doanh nghiệp.
(v) Công ty cổ phần được chuyển đổi từ doanh
nghiệp nhà nước phải thực hiện quản lý và sử dụng
đất của doanh nghiệp theo đúng mục đích, đúng
phương án sử dụng của toàn bộ diện tích đất đã
được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt theo quy
định của pháp luật về đất đai.
(ii) Đối với những diện tích đất được giao để
sử dụng vào mục đích xây dựng nhà để bán và
xây dựng kết cấu hạ tầng để chuyển nhượng hoặc
cho thuê theo phương án sử dụng đất của doanh
nghiệp cổ phần hóa đã được cơ quan nhà nước
có thẩm quyền phê duyệt phải xác định lại giá trị
quyền sử dụng đất để tính vào giá trị doanh nghiệp
và thực hiện nộp ngân sách nhà nước. Giá đất để
xác định giá trị quyền sử dụng đất vào giá trị doanh
nghiệp cổ phần hóa là giá đất cụ thể tại vị trí doanh
nghiệp có diện tích đất được giao do Ủy ban nhân
dân Tỉnh, ành phố trực thuộc Trung ương (nơi
doanh nghiệp có diện tích đất được giao) quyết
định theo quy định tại khoản 3 và điểm d khoản 4
Điều 114 của Luật Đất đai.
- Bổ sung hướng dẫn định giá đối với một số
tài sản đặc thù như: về định giá cổ phiếu doanh
nghiệp cổ phần hóa nhận được mà không phải trả
tiền; tài sản hình thành theo hợp đồng BOT; tài sản
là hạ tầng kỹ thuật khu công nghiệp (không bao
gồm quyền sử dụng đất thuê) mà doanh nghiệp
đã đầu tư và đã ký hợp đồng cho thuê lại, đã xác
định đơn giá thuê trong hợp đồng và thu tiền ngay
một lần cho toàn bộ thời gian của dự án; giá trị vốn
góp của doanh nghiệp cổ phần hóa vào công ty cổ
phần đã đăng ký giao dịch trên thị trường giao dịch
của các công ty đại chúng chưa niêm yết (UPCom)
mà không có giao dịch; xác định phần vốn góp của
doanh nghiệp cổ phần hóa tại các công ty con ở
nước ngoài; định giá tài sản vô hình…
(iii) Đối với diện tích đất còn lại (sau khi loại trừ
diện tích đất tại điểm (ii) nêu trên) theo phương
án sử dụng đất của doanh nghiệp cổ phần hóa đã
được cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt,
doanh nghiệp thực hiện hình thức thuê đất có thời
hạn theo quy định của pháp luật về đất đai và trả
tiền thuê đất hàng năm theo giá đất cụ thể tại vị trí
doanh nghiệp có diện tích đất được thuê do Ủy ban
nhân dân Tỉnh, ành phố trực thuộc Trung ương
(nơi doanh nghiệp có diện tích đất được thuê)
quyết định theo quy định tại khoản 3 và điểm d
khoản 4, Điều 114 của Luật đất đai.
- Để các tổ chức tư vấn định giá chủ động áp dụng
các phương pháp định giá tiên tiến phù hợp với cơ
chế thị trường, dự thảo quy định tổ chức tư vấn xác
định giá trị doanh nghiệp được lựa chọn các phương
pháp xác định giá trị doanh nghiệp thích hợp để xác
định giá trị doanh nghiệp và đảm bảo mỗi doanh
nghiệp cổ phần hóa phải được áp dụng tối thiểu hai
(02) phương pháp xác định giá trị doanh nghiệp
khác nhau trình cơ quan đại diện chủ sở hữu xem
xét, quyết định; đồng thời hướng dẫn cụ thể việc áp
Số tiền doanh nghiệp đã nộp hoặc đã trả khi nhận
NGHIÊN CỨU KHOA HỌC KIỂM TOÁN Số 118 - tháng 8/2017 29
XAÙC ÑÒNH GIAÙ TRÒ DOANH NGHIEÄP NHAØ NÖÔÙC TRÖÔÙC COÅ PHAÀN HOÙA VAØ VAI TROØ CUÛA KIEÅM TOAÙN NHAØ NÖÔÙC
dụng phương pháp xác định giá trị doanh nghiệp
theo phương pháp tài sản, bỏ nội dung hướng dẫn
phương pháp dòng tiền chiết khấu.
nâng cao hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp nói
chung và chuyển đổi doanh nghiệp 100% vốn nhà
nước thành công ty cổ phần nói riêng trong thời
gian tới có hiệu quả, ngăn chặn thất thoát vốn và tài
sản nhà nước tại doanh nghiệp, bám sát và đưa tinh
thần Nghị quyết số 12 - NQ/TW ngày 03/6/2017
của Ban Chấp hành Trung ương Đảng lần thứ 5
(khóa XII) về tiếp tục cơ cấu lại, đổi mới và nâng
cao hiệu quả DNNN vào cuộc sống, thúc đẩy thực
hiện thành công kế hoạch cổ phần hóa 137 doanh
nghiệp nhà nước trong giai đoàn 2017-2020 (theo
Quyết định số 58/2016/QĐ-TTg ngày 28/12/2016
của ủ tướng Chính phủ về tiêu chí phân loại
doanh nghiệp nhà nước, doanh nghiệp có vốn nhà
nước và danh mục doanh nghiệp nhà nước).
- Việc doanh nghiệp cổ phần hóa phải điều
chỉnh lại sổ sách theo kết quả định giá lại ngay sẽ
tạo ra sức ép lớn cho doanh nghiệp cổ phần do phải
trích khấu hao dẫn tới tăng chi phí ảnh hưởng đến
kết quả kinh doanh, mặc dù toàn bộ khối tài sản
này doanh nghiệp vẫn đang sử dụng như trước khi
cổ phần. Vấn đề bất cập này đã được ủ tướng
Chính phủ chấp thuận cho phép không phải điều
chỉnh lại giá trị khi thực hiện cổ phần hóa tại Công
ty TNHH 1 TV Cao su Tân Biên, Tổng Công ty
Hàng không Việt Nam, Tập đoàn Công nghiệp
Cao su Việt Nam. Đồng thời, thực hiện chỉ đạo
của Lãnh đạo Chính phủ tại công văn số 10486/
VPCP-ĐMDN ngày 16/12/2015 của Văn phòng
Chính phủ giao Bộ Tài chính nghiên cứu thực tế
việc xây dựng vốn điều lệ và xác định giá khởi điểm
để bán đấu giá cổ phần tại các đơn vị trên để đề
xuất với Chính phủ khi trình Nghị định thay thế
Nghị định 59/2011/NĐ-CP, Nghị định 189/2013/
NĐ-CP.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Nghị định số 59/2011/NĐ-CP ngày
18/7/2011 của Chính phủ về việc chuyển
doanh nghiệp 100% vốn Nhà nước thành
công ty cổ phần;
2. Nghị định số 189/2013/NĐ-CP ngày
20/11/2013 của Chính phủ về việc sửa
đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số
59/2011/NĐ-CP;
3. Nghị định số 116/2015/NĐ-CP ngày
11/11/2015 của Chính phủ về sửa đổi, bổ
sung một số điều của Nghị định số 59/2011/
NĐ-CP;
4. ông tư số 127/2014/TT-BTC ngày
5/9/2014 của Bộ Tài chính về việc hướng
dẫn xử lý tài chính và xác định giá trị doanh
nghiệp khi thực hiện chuyển doanh nghiệp
100% vốn nhà nước thành công ty cổ phần;
5. Luật Đất đai số 45/2013/QH13 ngày 29
tháng 11 năm 2013;
6. Nghị định số 01/2017/NĐ-CP sửa đổi, bổ
sung một số nghị định quy định chi tiết thi
hành Luật Đất đai;
7. Nghị định số 69/2014/NĐ-CP ngày
15/7/2014 của Chính phủ về Tập đoàn kinh
tế nhà nước và Tổng Công ty nhà nước;
8. Quyết định số 58/2016/QĐ-TTg ngày
28/12/2016 của ủ tướng Chính phủ về
tiêu chí phân loại doanh nghiệp nhà nước,
doanh nghiệp có vốn nhà nước và danh
mục doanh nghiệp nhà nước.
- Về sử dụng kết quả xác định giá trị doanh
nghiệp, dự thảo Nghị định điều chỉnh theo hướng
doanh nghiệp không phải điều chỉnh số liệu sau
khi cơ quan đại diện chủ sở hữu công bố giá trị
doanh nghiệp mà đến thời điểm được cấp Giấy
chứng nhận đăng ký doanh nghiệp lần đầu, căn
cứ vào quyết định phê duyệt quyết toán tài chính,
quyết toán tiền thu từ cổ phần hoá, quyết toán chi
phí cổ phần hóa, quyết toán kinh phí hỗ trợ cho
người lao động dôi dư và quyết định công bố giá
trị thực tế phần vốn nhà nước tại thời điểm này
của cơ quan đại diện chủ sở hữu, doanh nghiệp có
trách nhiệm điều chỉnh số liệu trong sổ kế toán làm
căn cứ để bàn giao giữa doanh nghiệp cổ phần hoá
và công ty cổ phần. Kết quả công bố giá trị doanh
nghiệp của cơ quan đại diện chủ sở hữu là một căn
cứ quan trọng để xác định giá khởi điểm thực hiện
đấu giá bán cổ phần lần đầu của doanh nghiệp cổ
phần hóa.
Với những điểm đổi mới cơ bản nêu trên, sau khi
Chính phủ xem xét, ban hành sẽ tạo điều kiện để
30 Số 118 - tháng 8/2017 NGHIÊN CỨU KHOA HỌC KIỂM TOÁN
7 trang
19/04/2022
1440
Bạn đang xem tài liệu "Thực trạng xác định giá trị doanh nghiệp để cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước tại Việt Nam", để tải tài liệu gốc về máy hãy click vào nút Download ở trên
File đính kèm:
- thuc_trang_xac_dinh_gia_tri_doanh_nghiep_de_co_phan_hoa_doan.pdf
