Giáo trình Tâm lý học du lịch

TÂM LÝ HỌC DU LỊCH  
hoiquandulich.com  
CHƯƠNG I  
MT SVN ðꢃ CƠ BN CA TÂM LÝ HC  
I . KHÁI QUÁT VTÂM LÝ HC  
1. Khái nim vtâm lý  
- Theo cách hiu thông thưꢁng: Hiu, ñoán ý ngưꢁi khác, ñi ñꢂn cách cư xphù  
hp  
- Theo khoa hc: là tt cnhng hin tưꢄng tinh thn xy ra trong não con ngưꢁi,  
nó gn lin và ñiu hành mi hành vi và hot ñꢎng ca con ngưꢁi.  
Tâm lý còn ñưꢄc gi là thgii ni tâm hay “Lòng ngưꢁi”.  
2. Bn cht ca hin tưꢌng tâm lý ngưꢍi  
2.1.Tâm lý là sphn nh hiên thc khách quan vào não ngưꢁi.  
2.2 .Tâm lý mang tính chth.  
2.3. Bn cht xã hi – lch sca tâm lý ngưꢁi.  
3. Khái nim vtâm lý hc  
3.1. Khái nim tâm lý hc  
Tâm lý hc là mt khoa hc nghiên cu shình thành vn hành và phát trin  
ca hot ñꢎng tâm lý, tc là nghiên cu con ngưꢁi nhn thc thgii khách quan bng  
con ñưꢁng nào, theo qui lut nào, nghiên cu thái ñꢎ ca con ngưꢁi ñꢖi vi cái mà hꢅ  
nhn thc ñưꢄc hoc làm ra.  
ðꢖi tưꢄng ca tâm lý hc là các hin tưꢄng tâm lý.  
3.2. Vtrí ca tâm lý hc  
Tâm lý hc ñưꢄc ny sinh trên nn tri thc ca nhân loi và do nhu cu ca  
cuc sng ñòi hi. Nhìn tng th, tâm lý hc ñꢓng vtrí giáp ranh gia khoa hc tꢑ  
nhiên, khoa hc xã hi, khoa hc kinh tvà trên nn ca trit hc. Ngưꢁi ta dꢑ ñoán  
thk21 là thkmũi nhn, hàng ñꢊu ca tin hc, tâm lý hc và sinh vt hc.  
3.3 . Vai trò và ý nghĩa ca tâm lý hc du lch  
Vic ra ñꢁi ca ngành du lch gn lin vi nhiu ngành khác như giao thông vn  
ti, dch vkhách sn, hưꢐng dn du lch, các dch vꢜ ăn ung, bán hàng, chiêu ñãi  
viên, qung cáo . . ðꢀ phc vthit thc cho ngành du lch, nhiu lĩnh vc khoa hc ra  
ñꢁi như: ðꢒa lý du lch, văn hoá du lch, tâm lý hc du lch. . .  
Tâm lý hc du lch là mt ngành ca khoa hc tâm lý và cũng là mt ngành trong  
hthng các khoa hc vdu lch.  
Tâm lý hc du lch có nhim vꢃ  
Nghiên cu các hin tưꢄng tâm lý ca du khách, ca cán bcông nhân viên ngành  
du lch, tìm ra nhng ñꢗc ñim tâm lý qui lut tâm lý ca h.  
* Vai trò, ý nghĩa ca tâm lý hc du lch  
Cung cp hthng lý lun vtâm lý hc, trên cơ sꢚ ñó, các nhà kinh doanh du lch  
nhn bit ñưꢄc nhu cu, sthích, tâm trng, thái ñꢎ . . . ca khách du lch ñꢀ ñꢒnh  
hưꢐng, ñiu khin và ñiu chnh quá trình phc vkhách du lch.  
Trên cơ shiu bit tâm lý hc, các nhà kinh doanh du lch scó khnăng nhn  
bit, ñánh giá ñúng vkhnăng kinh doanh ca mình, hoàn thin và nâng cao năng  
lc chuyên môn, năng lc giao tip và rèn luyn các phm cht tâm lý cn thit.  
Vic nm ñưꢄc nhng ñꢗc ñim tâm lý ñꢗc trưng ca du khách , các hin tưꢄng tâm lý  
xã hi thưꢁng gp trong du lch sgiúp cho vic phc vkhách du lch tt hơn.  
Ngoài ra, tâm lý hc du lch giúp cho vic ñào to, tuyn chn, btrí, tchc  
lao ñꢎng, xây dng văn hoá ca doanh nghip du lch, xlý hài hoà các mi quan hꢉ  
trong doanh nghip.  
4. Phân loi hin tưꢌng tâm lý  
1
Có nhiu cách phân loi các hin tưꢄng tâm lý. Cách phbin nht trong các  
tài liu tâm lý hc là vic phân loi các hin tưꢄng tâm lý theo thi gian tn ti ca  
chúng và vtrí tương ñꢖi ca chúng trong nhân cách. Theo cách chia này, các hin  
tưꢄng tâm lý  ba loi chính :  
Các qúa trình tâm lý  
Các trng thái tâm lý  
Các thuc tính tâm lý.  
II. CƠ SMÔI TRƯꢒNGTNHIÊN VÀ MÔI TRƯꢒNG XÃ HI CA TÂM  
LÝ  
1.Cơ smôi trưꢍng tnhiên  
ðiu kin tnhiên tác ñꢎng mnh mti mc quyt ñꢒnh ñꢁi sng con ngưꢁi, ñꢀ li  
nhng du n sâu sc trên tâm lý con ngưꢁi. ðiu kin tnhiên bao gm vtrí, ñꢒa lý,  
khnăng tài nguyên, thi tit, khí hu và nhiu nhân tsinh thái khác. ðiu kin tꢑ  
nhiên nh hưꢚng ñꢂn cvóc ngưꢁi, màu da, màu tóc. . . khnăng thích nghi và chu  
ñꢑng ca cơ th, nhưng quan trng hơn cnh hưꢚng ñꢖi vi tác phong, tư tưꢚng . .  
. Con ngưꢁi vùng hàn ñꢐi thưꢁng trm lng, ít nói hơn so vi vùng ôn ñꢐi, và vùng  
nhit ñꢐi. Nhng nưꢐc có vtrí ñꢒa lý thun li cho vic giao lưu như nưꢐc Pháp,  
Singapor, thưꢁng có cư dân ci m, giàu nghthut giao tip và có phong tc tp quán  
pha tp.  
nhng nơi thiên nhiên khc nghit, ñꢆt ñai nghèo nàn, con ngưꢁi chu thương  
chu khó và giàu óc sáng to. ðó là trưꢁng hp ca cư dân Nht Bn, PhilipPin, ðan  
Mch, Na Uy, Thuꢣ ðin . . Nhng nơi thiên nhiên thun li, hay ñưꢄc phát hin sm  
thì trthành nhng trung tâm ñô hi và là nhng nơi ca các nn văn minh như Trung  
Quc, n ðꢎ, Pháp, ðꢓc, Tây Ban Nha, Trung Cn ðông. ꢢ ñây con ngưꢁi có bdày  
văn hoá truyn thng, nên tâm lý, dân tc trnên bn vng. Trái li nhng vùng ñꢆt  
mi khai phá, cư dân ô hp , văn hoá lai tp, con ngưꢁi trnên thc dng hơn và cũng  
thô hơn trong ng x. ðó là trưꢁng hp ca Hoa K.  
2.Cơ smôi trưꢍng xã hi ca tâm lý  
Nói ñꢂn môi trưꢁng xã hi là nói dn các nhóm xã hi và các vn ñꢌ dân tc,  
giai tng xã hi, phong tc tp quán, nghnghip, tín ngưꢥng tôn giáo. ðó là nhng  
yu tgóp phn hình thành tâm lý con ngưꢁi.  
Trsơ sinh bcô lp vi sinh hot xã hi skhông có hot ñꢎng tư duy và ngôn  
ng, không có ñꢁi sng tư tưꢚng tình cm, trln lên scó cách sng gn vi bn  
năng ñꢎng vt.  
Trsơ sinh gia cng ñꢡng này ln lên gia mt cng ñꢡng khác scó li sng,  
ñꢗc thù tâm lý ca cng ñꢡng thhai.  
Trong môi trưꢁng xã hi thì quá trình phát trin lch sca dân tc là nhân tꢖ  
hàng ñꢊu. Chính là do chung lưng ñꢆu ct, ci to thiên nhiên, tchc xã hi, bo tn  
nòi ging, chng ngoi xâm mà các dân tc ñã to ra dân tc tính cho mình. Chúng ta  
có thtìm thy ví dtrên qua tinh thn thưꢄng võ, ngang tàng ca ngưꢁi Cô Dc, tinh  
thn võ sĩ ñꢍo ca ngưꢁi Nht, nhng nét tiêu biu ca văn minh ðông Á ca ngưꢁi  
Trung Hoa, tinh thn ñꢎc lp, tchvà sc mnh chng ngoi xâm ca dân tc ta, thái  
ñꢎ lãnh ñꢍm ca ngưꢁi Anh, tinh thn thc dng ca ngưꢁi M. . .  
Tuy nhiên các ñꢗc ñim dân tc không bao gichi phi toàn bꢎ ñꢗc tính ca  
tng bphn, tng cá nhân. Vì vy, có thxem xét mt ngưꢁi thông qua dân tc ca  
h, nhưng không thꢀ ñánh giá dân tc thông qua mt con ngưꢁi. ðây là mt vn ñꢌ  
mang tính trit lý, ñòi hi ngưꢁi phc vdu lch không ngng tìm hiu, tích lukin  
2
thc, có phương pháp giao tip tt trong khi phc vkhách du lch, nht là khách  
Quc t.  
Schuyn dch vcư dân, sgiao lưu trong sn xut và thương mi gia các vùng  
ñꢒa lý trên thgii ñã chi phi hoc du nhp truyn thng văn hoá tdân tc này sang  
dân tc khác. Vì vy mt quc gia có thmang màu sc văn hoá ca nhiu dân tc.  
Trái li, ñꢗc tính văn hoá ca mt dân tc ñưꢄc tn ti nhiu quc  
III. CÁC HIN TƯꢘNG TÂM LÝ CƠ BN  
1.Nhn thc cm tính  
1.1.Cm giác  
Là mt quá trình tâm lý phn ánh tng thuc tính riêng lbên ngoài ca svt  
và hin tưꢄng ñang trc tip tác ñꢎng vào các giác quan ca ta.  
* ðꢛc ñim ca cm giác  
Cm giác chphn ánh tng thuc tính riêng lca svt, hin tưꢄng.  
Cm giác chphn ánh nhng thuc tính bên ngoài ca svt, hin tưꢄng.  
Cm giác phn ánh hin tưꢄng khách quan mt cách trc tip và cth.  
Cm giác phthuc vào sc kho, tâm trng, kinh nghim sng, tri thc nghꢌ  
nghip, các quá trình tâm lý khác.  
Cm giác là mc ñꢎ ñꢊu tiên ca hot ñꢎng nhn thc, hot ñꢎng phn ánh ca  
con ngưꢁi, là hình thc ñꢒnh hưꢐng ñꢊu tiên ca cơ thtrong thgii xung quanh.  
Nhưng nó là nn tng ca snhn thc ca con ngưꢁi. Là “Viên gch ” ñꢊu tiên xây  
nên “Toà lâu ñài nhn thc ”.  
*Các loi cm giác  
Căn cvào vtrí ca ngun kích thích gây ra cm giác, ngưꢁi ta chia cm giác  
thành  
Nhng cm giác bên ngoài: Cm giác nhìn, cm giác nghe, cm giác ngi, cm  
giác nm, và cm giác da.  
Nhng cm giác bên trong: cm giác vn ñꢎng, cm giác smó, cm giác thăng  
bng, cm giác rung và cm giác cơ th.  
*Các qui lut cơ bn ca cm giác  
Qui lut ngưꢅng cm giác: Mun có cm giác thì phi có skích thích vào các  
cơ quan cm giác và các kích thích ñó phi ñꢍt ti mt gii hn nht ñꢒnh, gii hn  
ꢚ ñó kích thích gây ra ñưꢄc cm giác là ngưꢥng cm giác.  
Qui lut vsthích ng: ðꢀ phn nh ñưꢄc tt nht và bo vhthn kinh, cm  
giác ca con ngưꢁi có khnăng thích ng vi kích thích. Thích ng là khnăng thay  
ñꢙi ñꢎ nhy cm ca cm giác cho phù hp vi sthay ñꢙi ca cưꢁng ñꢎ kích thích,  
khi cưꢁng ñꢎ kích thích tăng thì gim ñꢎ nhy cm và ngưꢄc li.  
Qui lut này ñưꢄc thhin rõ sthích ng nghnghip ca ngưꢁi lao ñꢎng.  
Ví d: Ngưꢁi ñꢊu bp trong các nhà hàng, khách sn cm thy bình thưꢁng trong môi  
trưꢁng nóng bc ca bp lò.  
Qui lut tác ñꢊng ln nhau ca cm giác  
Là sthay ñꢙi tính nhy cm ca mt cm giác này dưꢐi nh hưꢚng ca mt  
cm giác khác. Vì vy, khi có skích thích yu lên cơ quan cm giác này slàm tăng  
ñꢎ nhy cm ca cơ quan cm giác kia và ngưꢄc li.Ví d: Âm thanh mnh dlàm cho  
cm giác vmàu sc gim xung và ngưꢄc li. Hoc tgiy trng trên nn ñen trng  
hơn khi thy nó trên nn xám.  
3
Các qui lut ca cm giác có mt ý nghĩa to ln trong hot ñꢎng kinh doanh  
du lch: Tvic trang trí ni tht phòng nghsao cho ñꢪp mt ( hài hoà vmàu sc,  
khách có cm giác rng rãi, thoáng mát, thm chí ngay ctrong nhng phòng nh,  
thiu ánh sáng ) ñꢂn vic trình bày món ăn hp dn, lôi cun ( Màu sc, mùi v).  
1.2 . Tri giác  
Là mt quá trình tâm lý phn ánh mt cách trn vn các thuc tính bên ngoài  
ca svt, hin tưꢄng ñang trc tip tác ñꢎng vào các giác quan ca ta.  
Có thꢀ ñꢅc mu chuyn sau ñây ñꢀ phân bit cm giác ( sphn nh svt mt  
cách riêng l, tng khía cnh ) vi tri giác ( sphn ánh mt cách tng hp, trn vn )  
“Bn anh em mù hi nhau quan sát con voi: ngưꢁi thnht sꢁ ñꢜng cái chân bèn nói:  
con voi ging như ct tr. Ngưꢁi thhai mò trúng cái vòi bèn nói: ñâu phi nó ging  
cái chày. Ngưꢁi thba ñꢜng cái bng , vut ve mt hi, ri nói: theo tôi nó ging cái  
chum ñꢑng nưꢐc. Ngưꢁi thtư li nm cái tai: trt c, nó ging như cái nia. Bn ngưꢁi  
cãi nhau om sòm không ai chu ai. Làm thnào chu ñưꢄc chchính bàn tay mình sꢁ  
mó, chꢓ ñâu phi nghe ngưꢁi ta nói li sao mà bo là mơ ng. . .  
Có ngưꢁi ñi qua, dng li hi ñꢊu ñuôi câu chuyn, cưꢁi và bo: không mt ai  
trong bn anh em là thy ñưꢄc rõ con voi như thnào ! nó ñâu có ging cây ct nhà,  
mà các chân nó như ct nhà. Nó ñâu có ging cái nia, mà cái tai nó ging cái nia. Nó  
ñâu có ging như chum ñꢑng nưꢐc, mà cái bng nó ging như cái chum ñꢑng nưꢐc.  
Nó cũng ñâu có ging cái chày, mà chính cái vòi nó ging cái chày. Con voi là chung  
tt cnhng cái y: chân, ltai, bng và vòi ”.  
con ngưꢁi, do có tích lukinh nghim, do có ngôn ng, nên stri giác ( sꢑ  
tng hp các cm giác riêng l, ñꢀ có mt hình tưꢄng trn vn ) ñưꢄc bsung rt  
nhiu. chính nhcó kinh nghim, mà con ngưꢁi, tuy mi nhn bit bng cm giác mt  
sthuc tính ca svt, có thtri giác ñưꢄc svt. Stham gia ca kinh nghim góp  
phn vào quá trình tri giác, to nên cái gi là tng giác.  
*Các qui lut ca tri giác  
Qui lut vtính ñꢖi tưꢄng ca tri giác  
Qui lut vtính la chn ca tri giác  
Tính có ý nghĩa  
Tính n ñꢒnh  
Tính tng giác  
o nh tri giác  
2.Nhn thc lý tính  
2.1. Tư duy  
Tư duy là mt quá trình tâm lý phn ánh nhng thuc tính bn cht, nhng mi  
quan hvà mi liên hbên trong có tính qui lut ca svt, hin tưꢄng trong hin thc  
khách quan mà trưꢐc ñó ta chưa bit.  
Tư duy là mc ñꢎ nhn thc mi vcht so vi cm giác và tri giác. Quá trình  
phn ánh này là quá trình gián tip, ñꢎc lp và mang tính khái quát, ñưꢄc ny sinh trên  
cơ shot ñꢎng thc tin, tsnhn thc cm tính nhưng vưꢄt xa các gii hn ca  
nhn thc cm tính.  
*ðꢛc ñim  
Tính có vn ñꢌ ca tư duy  
Tính gián tip ca tư duy  
4
Tính tru tưꢄng và khái quát ca tư duy  
Tư duy liên hcht chvi ngôn ngꢈ  
Tư duy liên hmt thit vi nhn thc cm tính  
*Các thao tác ca tư duy  
Phân tích  
Tng hp  
ðꢖi chiu  
So sánh  
Khái quát hoá  
Tru tưꢄng hoá  
Cthhoá  
* Các phm cht ca tư duy  
Tính mm do  
Tính ñꢎc lp  
Tính nhanh trí  
Các phm cht này là nhng yêu cu ñꢗc bit ñꢖi vi cán b, nhân viên trong kinh  
doanh.  
2.2. Tưꢔng tưꢌng  
Là mt quá trình tâm lý phn ánh nhng cái chưa tng có trong kinh nghim  
ca cá nhân bng cách xây dng nhng hình nh mi trên cơ sca nhng biu tưꢄng  
ñã có.  
* ðꢛc ñim ca tưꢔng tưꢌng  
Tưꢚng tưꢄng chny sinh trưꢐc hoàn cnh có vn ñꢌ, tc trưꢐc nhng ñòi hi  
mi, thc tin chưa tng gp, trưꢐc nhng nhu cu khám phá, phát hin, làm sáng rõ  
cái mi, song tính bt ñꢒnh ca hoàn cnh quá ln, ta không thgii quyt vn ñꢌ bng  
tư duy, buc con ngưꢁi phi tưꢚng tưꢄng ñꢀ hình dung ra kt qucui cùng. Như vy  
trong nhng hoàn cnh không ñꢏ ñiu kin ñꢀ tư duy, con ngưꢁi vn tìm ra ñưꢄc li  
thoát nhưng kt quca tưꢚng tưꢄng không chun xác và cht chnhư kt quca tư  
duy.  
Tưꢚng tưꢄng là quá trình nhn thc ñưꢄc bt ñꢊu vic thc hin chyu, bng  
các hình nh và kt quca nó là mt hình nh mi. Hình nh mi này ñưꢄc xây dng  
tnhng biu tưꢄng ca trí nhnhưng mang tính gián tip và khái quát cao hơn. Do  
vy biu tưꢄng ca tưꢚng tưꢄng là biu tưꢄng ca biu tưꢄng.  
*Các loi tưꢔng tưꢌng  
- Căn cvào mc ñꢎ tham gia ca ý thc ta có hai loi:  
+ Tưꢚng tưꢄng không có chꢏ ñnh  
+ Tưꢚng tưꢚng có chꢏ ñꢒnh  
- Căn cvào tính tích tích cc hay không ca tưꢚng tưꢄng  
+ Tiêu cc  
+ Tích cc  
- Ngoài ra còn có mt loi ñꢗc bit ñó là ưꢐc mơ và lý tưꢚng  
* Các cách sáng to hình nh trong tưꢔng tưꢌng  
Thay ñꢙi kích thưꢐc, slưꢄng  
Nhn mnh các chi tit, các thành phn , thuc tính ca svt.  
Chp ghép  
Liên hp  
ðin hình hoá  
5
Loi suy, mô phng, bt chưꢐc.  
3.Xúc cm - Tình cm  
Tình cm là nhng thái ñꢎ thhin srung ñꢎng ca con ngưꢁi ñꢖi vi nhng  
svt, hin tưꢄng có liên quan ñꢂn nhu cu và ñꢎng cơ ca h.  
Skhác nhau gia xúc cm và tình cm  
*Ging nhau  
ðꢌu biu ththái ñꢎ ca con ngưꢁi ñꢖi vi hin thc khách quan. ðꢌu có liên  
quan ñꢂn nhu cu ca con ngưꢁi. ðꢌu có tính xã hi và tính lch s. ðꢌu có cơ ssinh  
lý là hot ñꢎng ca não b. ðꢌu mang tính chth.  
* Khác nhau  
Xúc cm  
Tình cm  
- Có sau  
- Có trưꢐc  
- Là mt quá trình tâm lý  
- Là mt thuc tính  
- Có cngưꢁi và vt  
- Chcon ngưꢁi  
- Xy ra trong thi gian ngn , gn lin  
vi tình hung và stri giác ñꢖi tưꢄng  
- Tn ti trong mt thi gian dài, có  
tính sâu sc, lng ñꢅng.  
- Không bn vng,dny sinh, dꢩ  
- Bn vng, n ñꢒnh  
mt ñi  
- Dbiu hin, dbc l, dthy  
nhiu  
- Có thche giu, chu nh hưꢚng  
ca ý chí và tính cách ca cá nhân.  
- trng thái tim tàng.  
- trng thái hin thc  
- Gn lin vi phn xkhông ñiu  
kin , thc hin chc năng sinh vt  
- Gn lin vi phn xñiu kin,  
thc hin chc năng xã hi.  
*Các mc ñꢖ ca ñꢍi sng tình cm  
- Màu sc xúc cm ca cm giác  
- Xúc cm  
- Tình cm: tình cm ñꢍo ñꢓc  
Tình cm trí tuꢉ  
Tình cm thm mꢧ  
Tình cm hot ñꢎng  
*Các qui lut ca ñꢍi sng tình cm  
Qui lut lây lan  
Qui lut thích ng  
Qui lut cm ng ( tương phn )  
Qui lut di chuyn  
Qui lut pha trn  
4. Ý chí: là phm cht ca nhân cách, là khnăng tâm lý cho phép con ngưꢁi  
vưꢄt qua nhng khó khăn trngi trong hành ñꢎng bng snlc ca bn thân ñꢀ  
thc hin nhng hành ñꢎng có mc ñích.  
6
Ý chí thưꢁng là biu hin ca skt hp gia nhn thc và tình cm. Nhn thc  
càng sâu sc, tình cm càng mãnh lit thì ý chí càng cao.  
Trong hot ñꢎng tâm lý ca con ngưꢁi, ý chí gihai chc năng, ñó là chc  
năng kích thích nhng hành ñꢎng hưꢐng ti mc ñích và chc năng kìm hãm nhng  
hành ñꢎng gây trngi cho vic thc hin mc ñích.  
5. Chú ý: Là xu hưꢐng và stp trung hot ñꢎng tâm lý vào mt ñꢖi tưꢄng nào  
ñó.  
Chú ý ñưꢄc xem như là mt trng thái tâm lý “ñi kèm” các hot ñꢎng tâm lý  
khác, giúp cho các hot ñꢎng tâm lý ñó có kt qu. Chng hn ta vn thưꢁng nói:  
Chăm chú nhìn, lng tai nghe, tp trung suy nghĩ. Các hin tưꢄng chăm chú, lng nghe  
là nhng biu hin ca chú ý. Chú ý không có ñꢖi tưꢄng riêng, ñꢖi tưꢄng ca nó chính  
ñꢖi tưꢄng ca hot ñꢎng tâm lý mà nó “ði kèm ” vì thchú ý ñưꢄc coi là “Cái nn  
”, là ñiu kin ca hot ñꢎng có ý thc.  
*Các loi chú ý  
Chú ý không chꢏ ñꢒnh  
Chú ý có chꢏ ñꢒnh  
Chú ý sau khi có chꢏ ñꢒnh  
* Các thuc tính ca chú ý  
Sc tp trung ca chú ý  
Sphân phi chú ý  
Sdi chuyn chú ý  
Tính bn vng  
Khi lưꢄng  
6 . Các thuc tính tâm lý ñin hình ca nhân cách  
6.1. Khái nim vnhân cách  
Nhân cách là toàn bnhng ñꢗc ñim tâm lý ñã n ñꢒnh ca cá nhân, to nên  
giá trxã hi ca cá nhân ñó.  
Nhân cách là bmt tinh thn ca con ngưꢁi, là tính ngưꢁi ca con ngưꢁi.  
6.2. Các thuc tính tâm lý ca nhân cách  
Trong nhiu giáo trình tâm lý hc , ngưꢁi ta coi nhân cách có 04 nhóm thuc  
tính tâm lý ñin hình là xu hưꢐng, năng lc, tính cách, khí cht. Xu hưꢐng nói lên  
phương hưꢐng phát trin ca nhân cách. Năng lc nói lên khnăng ca nhân cách và  
khí cht nói lên tính cht phong cách ca nhân cách.  
* Xu hưꢟng  
Là ý mun hoc hưꢐng vươn ti ñꢗt ra trong ñꢊu, thúc ñꢠy con ngưꢁi hot ñꢎng  
theo mt mc tiêu nht ñꢒnh.  
Xu hưꢟng thưꢍng thhin nhng mt sau  
Nhu cu  
Hng thú  
Thgii quan  
Nim tin  
Lý tưꢚng  
Tóm li  
Toàn bcác thành phn trong xu hưꢐng nhân cách là ñꢎng lc ca hành vi ca  
hot ñꢎng.  
7
*Tính cách  
Tính cách là mt thuc tính tâm lý phc hp ca cá nhân, bao gm mt hꢉ  
thng thái ñꢎ ca nó ñꢖi vi hin thc, thhin trong hthng hành vi, cch, cách  
nói năng tương ng.  
Tính cách ñưꢄc hình thành và biu hin trong hot ñꢎng ca con ngưꢁi.  
Cu trúc ca tính cách  
Hthng thái ñꢎ ca cá nhân như thái ñꢎ ñꢖi vi tnhiên, xã hi , thái ñꢎ ñꢖi  
vi lao ñꢎng, thái ñꢎ ñꢖi vi bn thân.  
Hthng hành vi, cch, cách nói năng ca cá nhân.  
*Khí cht  
Là thuc tính tâm lý cá nhân gn lin vi kiu hot ñꢎng thn kinh tương ñꢖi  
bn vng ca con ngưꢁi, khí cht biu hin cưꢁng ñꢎ, tc ñꢎ, nhp ñꢎ ca các hot  
ñꢎng tâm lý thhin sc thái hành vi, cch, cách nói năng ca cá nhân.  
Các kiu khí cht  
Hăng hái  
Bình thn  
Nóng ny  
Ưu tư  
Tóm li: Mi kiu thn kinh trên có mt mnh, mt yu. Trong thc tꢂ ꢚ con  
ngưꢁi có kiu thn kinh trung gian bao gm nhiu ñꢗc tính ca 04 kiu khí cht trên  
khí cht ca cá nhân có cơ ssinh lý thn kinh nhưng nó mang bn cht xã hi, chu  
schi phi ca các ñꢗc ñim xã hi, bin ñꢙi do rèn luyn và giáo dc.  
*Năng lc: Năng lc là thp các thuc tính ñꢎc ñáo ca cá nhân, phù hp vi  
nhng yêu cu ca mt hot ñꢎng nht ñꢒnh, ñꢇm bo cho hot ñꢎng có kt qu.  
ðꢏc ñim  
Năng lc bao gicũng gn lin vi mt hot ñꢎng nào ñó.  
Năng lc ñưꢄc biu lvà hình thành trong cuc sng, trong hot ñꢎng ca con  
ngưꢁi.  
Năng lc là nhng nét ñꢎc ñáo riêng bit ca tng ngưꢁi.  
Năng lc có ý nghĩa xã hi, nó ñưꢄc hình thành và phát trin trong hot ñꢎng  
nhm thomãn nhu cu.  
Năng lc bao gicũng có nhng thuc tính tâm lý chung và nhng thuc tính  
tâm lý chuyên bit.  
Các mc ñꢖ ca năng lc  
Năng lc có khnăng hoàn thành có kt qumt hot ñꢎng nào ñó ca con  
ngưꢁi.  
Tài năng là mt mc ñꢎ cao hơn, biu thshoàn thành mt cách sáng to mt  
hot ñꢎng nào ñó.  
Thiên tài là mc ñꢎ cao nht ca năng lc, biu thꢒ ꢚ mc kit xut, hoàn chnh  
nht ca nhng vĩ nhân trong lch snhân loi.  
Tóm li: Năng lc ca cá nhân da trên cơ sca tư cht, nhưng ñiu chyu  
là năng lc hình thành và phát trin và thhin trong hot ñꢎng tích cc ca con ngưꢁi  
dưꢐi stác ñꢎng ca rèn luyn và giáo dc.  
CÂU HI THO LUN  
Nhân viên kinh doanh du lch cn có nhng nét tính cách và năng lc gì ?  
8
CÂU HI ÔN TP  
1.Tâm lý là gì? Phân tích bn cht hin tưꢄng tâm lý ngưꢁi.  
2.Tâm lý là gì? Nêu vai trò ca tâm lý du lch  
3. Trình bày sphân loi các hin tưꢄng tâm lý ngưꢁi  
4.Trình bày các ñꢗc ñim ca nhn thc cm tính. Vn dng các qui lut ca  
chúng vào lĩnh vc du lich.  
5.Trình bày các ñꢗc ñim ca tư duy, tưꢚng tưꢄng.  
Nêu vai trò ca tư duy, tưꢚng tưꢄng trong hot ñꢎng hưꢐng dn du lch.  
6.Tình cm là gì? Các ñꢗc ñim ca tình cm. Vn dng các qui lut ca tình  
cm vào hot ñꢎng du lch.  
7.Ý chí là gì? Nhân viên hưꢐng dn du lch cn có nhng nét tính cách nào?  
Hãy xây dng cách phc vtt nht vi các kiu ngưꢁi có các kiu khí cht khác  
nhau.  
8. Năng lc là gì? Nhân viên hưꢐng dn du lch cn phi rèn luyn nhng phm  
cht năng lc nghnghip nào ?  
CHƯƠNG II  
CÁC HIN TƯꢘNG TÂM LÝ XÃ HI TRONG DU LCH  
I.KHÁI QUÁT VTÂM LÝ XàHI  
1.Tâm lý xã hi là gì? Tâm lý xã hi là nhng hin tưꢄng tâm lý chung ca  
nhiu ngưꢁi khi htp hp li thành mt nhóm xã hi, cùng sng trong nhng ñiu  
kin kinh t- xã hi nht ñꢒnh.  
Tâm lý xã hi là trng thái ý thc và thái ñꢎ ca nhóm ngưꢁi ñꢖi vi nhng sꢑ  
kin, hin tưꢄng xã hi. Nó phn ánh tn ti xã hi mà nhóm ngưꢁi ñó sng và hot  
ñꢎng.  
Tâm lý xã hi thhin mi cá nhân vi tư cách là thành viên ca nhóm. Tâm  
lý xã hi có quan hmt thit vi tâm lý cá nhân và htư tưꢚng. Cba thành tcùng  
tác ñꢎng qua li và chi phi ln nhau.  
2. Các qui lut hình thành tâm lý xã hi  
Các hin tưꢄng tâm lý xã hi hình thành theo các qui lut ñꢗc trưng sau  
9
2.1 Qui lut ktha  
Trong cuc sng bên cnh tính ktha sinh vt ( di truyn ) còn có tính ktha  
xã hi – lch s. ðó là struyn ñꢍt các kinh nghim sng, nn văn hoá tinh thn tꢨ  
thhnày sang thhkhác. Sphát trin và lch sca mt cá nhân riêng lkhông  
thtách ri lch sca nhng cá nhân sng trưꢐc hoc ñꢡng thi vi ngưꢁi ñó. Skꢂ  
tha thc hin nhquá trình giao tip. Do ñó các hin tưꢄng tâm lý xã hi phát trin  
theo qui lut ktha xã hi lch s.  
- Sktha không thꢜ ñꢎng, máy móc mà có chn lc., ci biên, bsung  
nhng cái mi, hoàn thin hơn. Thhmi ktha tâm lý ca ông Cha mình, ca các  
lp ngưꢁi ñi trưꢐc không phi dưꢐi hình thc có sn mà tip nhn mt cách có chn  
lc, bác b,ci biên nhiu ñiu, bsung và ñan xen vào nhng cái mi, hchlĩnh hi  
nhng cái gì cn thit cho cuc sng trong hoàn cnh mi.  
-Các la tui khác nhau, sktha khác nhau: la tui thanh niên, con ngưꢁi  
mun ci to cái cũ mt cách có phê phán, và ñem li cái gì ñó mi m. tui trưꢚng  
thành ngưꢁi ta ñiu chnh li nhng ñiu bn thân ñã ktha tui thanh niên và tip  
tc bsung làm cho nó phong phú thêm, bưꢐc vào tui già, ngưꢁi ta bt ñꢊu suy nghĩ  
nhiu ñꢂn vic gìn ginhng ñiu ñã ktha hơn là phát trin cái di sn ñã có sn.  
2.2 Qui lut lây lan  
Qui lut lây lan là quá trình lan totrng thái cm xúc tngưꢁi này sang ngưꢁi  
khác, tnhóm ngưꢁi này sang nhóm ngưꢁi khác, hay nói cách khác, bên trong các  
quan hxã hi có sgiao lưu tình cm gia các cá nhân to nên slây truyn xã hi.  
Slây truyn xã hi là nhng cm xúc và ý kin giao tip vi nhau, do ñó ñưꢄc nhân  
lên và ñưꢄc cng c. Lây truyn xã hi qui ñꢒnh xu hưꢐng bt chưꢐc mt mô hình ng  
xñưꢄc truyn tngưꢁi này sang ngưꢁi khác.  
- Lây lan có biu hin ña dng :  
+ Lây lan có ý thc và lây lan vô thc  
+ Lây lan ttvà lây lan bùng nnhanh: Lây lan tmt svic, hin tưꢄng  
nào ñó lúc xut hin còn chưa gây ñưꢄc tác ñꢎng ngay ñꢂn nhng ngưꢁi xung quanh  
nhưng stn ti ca nó dn dn gây cm xúc ñꢖi vi ngưꢁi xung quanh thông qua quá  
trình giao tip và ny sinh sbt chưꢐc ngưꢁi khác mt cách tt. Ví d: Hin  
tưꢄng mt, thi trang.  
+ Lây lan bùng n: Hin tưꢄng này xy ra khi con ngưꢁi trng thái căng thng  
thn kinh cao ñꢎ, lúc ñó ý chí ca con ngưꢁi byu ñi, stchbgim sút, con  
ngưꢁi brơi vào trng thái hong lon, bt chưꢐc mt cách máy móc hành ñꢎng ca  
ngưꢁi khác.  
2.3 Qui lut bt chưꢐc: Bt chưꢐc là smô phng, lp li hành vi, tâm trng,  
cách suy nghĩ, cách ng xca ngưꢁi khác hay ca mt nhóm ngưꢁi nào ñó. Bt  
chưꢐc có tính năng ñꢎng và tuyn chn, nó không phi là ssao chép ñơn gin hành vi  
khác, mà là ssao chép sáng to ñꢎc ñáo.  
- Con ngưꢁi bt chưꢐc nhau vcách tchc công vic, và sdng thi gian  
nhàn ri, hay ccác thhiu khác trong cuc sng, góp phn xác lp nên các truyn  
thng và tp tc xã hi.  
Bt chưꢐc như mt cơ chtrong quá trình xã hi hoá, quá trình to nên các giá  
tr, các chun mc ca nhóm.  
2.4 Qui lut tác ñꢎng qua li gia con ngưꢁi vi con ngưꢁi  
10  
Stác ñꢎng qua li gia con ngưꢁi vi nhau vtrí tu, tình cm, hành ñꢎng,  
hình thành tâm trng chung, quan ñim chung, mc ñích chung.  
Trong quá trình giao tip, con ngưꢁi trao ñꢙi quan nim vi nhau, khi quan  
nim ging nhau thì quan nim ñó ñưꢄc cng c, trthành cơ scho hot ñꢎng chung,  
cho cách xschung. Khi có quan nim khác nhau sny sinh ra sꢑ ñꢆu tranh vꢌ  
quan nim, và khi ñó, quan nim sai hoc ñưꢄc khc phc, hoc sln át quan ñim  
kia, do ñó shình thành nên nhng quan ñim chung.  
Con ngưꢁi càng có sthng nht trong hot ñꢎng chung thì stác ñꢎng càng  
cht ch.  
II. MT SHIN TƯꢘNG TÂM LÝ XÃ HI NH HƯꢑNG ðꢤN  
KHÁCH DU LCH  
1. Phong tc tp quán  
Do ñiu kin tnhiên và xã hi, nhng phong tc tp quán ñã ñꢒnh hình trong  
các cng ñꢡng, phong tc tp quán là qui ưꢐc sinh hot phn ln không thành văn bn  
ñưꢄc ccng ñꢡng tuân th. Nó khá bn vng trưꢐc thi gian và làm nên du hiu  
sinh hot có tính ñꢗc thù ca tng dân tc. Phong tc tp quán ca ñꢒa phương, ca sc  
tc cũng là mt nhu cu tâm lý, nét tâm lý.  
Nm ñưꢄc phong tc tp quán ca mt ñꢒa phương thì sdnhp cuc, dhoà  
ñꢡng, tránh ñưꢄc nhng phn ng tiêu cc trong tâm lý ca ngưꢁi bn ñꢒa  
*Dưꢐi ñây là nhng ví dvphong tc tp quán mt squc gia.  
Do thái giáo và hi giáo có ngày thby (sa bát ) là ngày dành cho tôn  
giáo.Dân chúng không ñưꢄc phép làm gì ngoài nghi ltôn giáo và ăn ung nghꢞ  
ngơi. Bn có ñꢂn nưꢐc này (do thái, các nưꢐc rp, Brunei, I ran) nên thn  
trng ñꢨng bàn ñꢂn công vic làm ăn trong ngày sa bát mà gp rc ri.  
ðꢍo hi giáo nghiêm cm vic bt tay phn, không ly thc ăn bng tay trái. Mun  
chvt nào, hưꢐng nào phi dùng ngón tay cái. Khi có ngưꢁi mi ăn ung bn phi  
nhn, không ñưꢄc tchi. Tuy nhiên không cn thit bn phi ăn ung ht (có thꢀ  
nhm nháp chút ít ).  
Nht ngay 15 -1 hàng năm là ngày ăn mng dành cho ngưꢁi ñã thành nhân  
t20 tui trlên. ðó là ngày Seini No Hi mà ngưꢁi Nht rt xem trng.  
Thành phln ca Scôtland là Glágow, mt thành phyêu bóng ñá cung  
nhit, thành phcꢙ ñꢎng viên luôn chia thành hai phe tôn giáo. ðó là tin lành và thiên  
chúa giáo. Bn có dp ñꢂn, xin ñꢨng tham gia vào ñꢎi nào mà gp tai ho.  
Phnꢈ ꢤn ñꢎ rt coi trng ñꢡ trang sc. Dù mt ngưꢁi nào ñó dù sang trng  
ñꢂn ñâu mà không mang vòng vàng, mang nhn , thì cũng bxem như không có gì.  
Thm chí hcòn mang ccánh mũi chkhông chꢞ ꢚ ctay hay bp tay mà thôi.  
Dân các nưꢐc có truyn thng lâu ñꢁi như Thái Lan, Myanma, Camphuchia,  
Lào ñꢌu có li chào nhau bng cách chp hai bàn tay ñưa cao trưꢐc ngc. Bn nên  
chào ñáp lbng cung cách y thay vì chìa tay ra ñꢀ bt tay h.  
ða scác nưꢁc Châu âu không thích ñưꢂc tng hoa cúc vàng vì nó ñưꢂc  
xem như tưꢂng trưng cho tht bi và ri ro. Hoa trng dành cho cô gái tr, còn hoa  
có màu sc ñưꢄc dùng tng cho các cô ñã ln tui hoc ñã lp gia ñình.  
Ngưꢁi Nga có tp tc mi bánh mì có mui cho khách vì hcho là biu hin  
ca tình thân ái và lòng mn khách. ðꢖi vi hkhông có gì tt ñꢪp hơn bánh mì và  
mui.  
Giá trnn tng ca xã hi mĩ là cá nhân và tdo. Quan hgia ñình cũng tuân  
ththeo qui lut tôn trng cá nhân. ñꢓa trcó phòng riêng và ñưꢄc ñꢎc lp ngay trong  
nhà. Ngoài giꢁ ꢚ trưꢁng hc, chúng còn phi làm bài tp nhà nên có khi chúng  
11  
không mun bquy ry. Ngưꢁi ln khi thy bin ( xin ñꢨng quy ry ) treo nm  
ca cũng ñành phi rút lui. Nu có tc gin mà ñánh con thì chúng sgi ngay s991  
( cch sát cp cu ) ñꢂn can thip.  
Ngưꢁi Mcó mt cuc sng cao, ñꢊy ñꢏ tin nghi vì ñưꢄc mua chu, trgóp  
trong nhiu năm tutheo li tc, thu nhp min là có vic n ñꢒnh. Do tính cách thích  
hưꢚng th, hthưꢁng thích ñi du lch khp nơi trong nhng ngày nghphép hàng  
năm.  
Ngưꢁi Nht ñưꢄc xp hàng ñꢊu thgii vvic du lch. Do ñꢡng yên lên giá,  
hthích du lch ra nưꢐc ngoài ñꢀ tiêu xài thothích. Ngưꢇi ñưꢂc tng hoa cúc srt  
vui mng vì hcoi là biu tưꢂng ca hnh phúc và sng lâu.  
Ngưòi mĩ thưꢁng bám nh vthi gian trong khi ngưꢁi rp có vnhư  
không ý thc vthi gian. Tuy nhiên hcũng không phi là dân tc duy nht. Mt sꢖ  
các dân tc khác cũng quan nim coi rthi gian như : Ý, Tây ban Nha, Bꢡ ðào nha,  
Mêhicô, Nam M….thưꢁng thích hen mai mt , mai mt trong công vic.  
Khi ñưꢄc ngưꢁi Inñônêxia mi dùng ba, bn phi chchnhà mi mi ñưꢄc  
ăn. Bn không nên xin thêm mui, tiêu, nưꢐc chm vì chng khác nào bn chê chnhà  
thc ăn không va ming. Tránh nói chuyn luác ăn vi ngưꢁi bn x.  
ðꢖi vi ngưꢁi dân ñꢍo hi, bn cn lưu ý các ñiu sau:  
-Thi gian tt nht ñꢀ thăm viéng là t4 -6 gichiu  
-Không ñưꢄc yêu cu món tht heo  
-Không ñi ngang qua mt ngưꢁi ñang cu nguyn.  
- Không dùng tay mó vào sách kinh Coran các ñꢌn th.  
- Khi gi ngưꢁi nào, bn phi ngoc chai lòng bàn tay úp xung.  
-Không ăn ung trưꢐc mt htrong tháng Ramadan (tlúc mt tri mc ñꢂn  
lúc mt tri ln). Vì ñó là ñiu ti kꢒ  
Ngưꢁi Thái lan rt ti kbàn chân aiñó hưꢐng vào mình. Bn nên tránh bng  
cách ñꢨng ngi vt chéo chân khi có ngưꢁi bn xtrưꢐc mt mình. Ngưꢁi Thái có  
ngi vi tư thꢂ ñó, hcũng hưꢐng cho các ñꢊu ngón chân xung ñát.  
Bn nên tránh các cuc tho lun vchính trvì Trung ñông là nơi có nhiu các  
cuc xung ñꢎt vchính trꢒ ñang tip din thưꢁng xuyên. ñꢡng thi bn không nên xa  
vào tình trng coi thưꢁng pháp lut ñꢒa phương, rưꢄu chè , nhu nht vì cnh sát có thꢀ  
p ti bt cúa lúc nào.  
2. Tín ngưꢦng – Tôn giáo  
- Tín ngưꢥng: Là stin tưꢚng vào cái gì siêu nhân và nim tin ñó chi phi cuc  
sng tinh thn, vt cht và hành vi ca con ngưꢁi. tín ngưꢥng là phn quan trng trong  
ñꢁi sng tâm linh ca con ngưꢁi. Nó to ra syên tâm, an ucon ngưꢁi stránh  
ñưꢄc nhng ri ro trong cuc ñꢁi.  
- Tôn giáo: Là hình thc tchc có cương lĩnh, mc ñích, có nghi thc và hꢉ  
thng lý lun ñꢀ ñưa li cho con ngưꢁi mt tín ngưꢥng nào ñó mt cách bn vng.  
Trong kinh doanh du lch, tín ngưꢥng – Tôn giáo là yu tcơ bn to nên các  
sn phm du lch tín ngưꢥng.  
Ví d: Du lch Chùa Hương, Núi Sam . .. ñꢌu ít nhiu mang tính cht tín  
ngưꢥng.  
Trong mt quc gia, các tài nguyên nhân văn, các công trình kin trúc c. . có  
giá trꢒ ñꢌu ít nhiu liên quan ñꢂn tôn giáo, tín ngưꢥng. ngoài ra, lòng tin, skiêng kꢣ  
ca tín ngưꢥng – tôn giáo có tác ñꢎng rt ln ñꢂn tâm lý, nhu cu và hành vi tiêu dùng  
ca khách du lch, ñꢂn tâm lý, hành vi ca các nhóm ngưꢁi tham gia hot ñꢎng du lch.  
Do ñó tôn giáo – tín ngưꢥng là nhng khía cnh cn ñưꢄc nghiên cu ñꢊy ñꢏ và khai  
thác nó trong khi tchc hot ñꢎng kinh doanh du lch.  
12  
3. Tính cách dân tc  
Tiêu biu cho dân tc là tính cng ñꢡng vlãnh thñꢁi sng kinh t, cng  
ñꢡng vngôn ng. Nhng nét ñꢗc trưng cho cng ñꢡng ñưꢄc biu hin trong nn văn  
hoá ca các dân tc ñó.  
Tính cách dân tc là nhng nét ñin hình riêng bit, mang tính n ñꢒnh, ñꢗc  
trưng trong các mi quan hca dân tc. tính cách dân tc ñưꢄc biu hin trong các  
giá trtruyn thng, trong văn hc, nghthut, trong phong tc tp quán. Trong cách  
biu cm ca con ngưꢁi. . . cá nhân thuc quc gia, dân tc nào thì tâm lý ca hchu  
schi phi ca tính cách dân tc ñó.  
Tính cách dân tc là thành phn chꢏ ñꢍo trong bn sc văn hoá ca tng dân  
tc, nó là yu tto ra nhng sn phm du lch văn hoá mang tính ñꢗc trưng cho tng  
dân tc. Ngoài ra không chcó nhng sn phm du lch văn hoá và các sn phm du  
lch khác, vic trc tip hoc gián tip gii thiu vi du khách các giá tr, bn sc văn  
hoá, tính cách ca dân tc mình cũng làm tăng thêm sdbit, tăng thêm sc quyn rũ  
cho du khách. Do ñó, các giá trtrong tính cách dân tc là tài nguyên du lch.  
Thông qua tính cách ca khách du lch thuc vmt quc gia nào ñó, ngưꢁi  
kinh doanh chꢏ ñꢎng to ra các sn phm du lch phù hp, không bꢒ ñꢎng và ngc  
nhiên trưꢐc hành vi ng xvà hành vi tiêu dùng ca khách. Mt khác gii thiu vi  
khách vcác giá tr, bn sc văn hoá, tính cách ca dân tc mình thông qua các hàng  
hoá và dch vdu lch.  
4.Thhiu và “Môt ”  
Thhiu và “Mt” là sthích ca con ngưꢁi hưꢐng vào ñꢖi tưꢄng nào ñó. Nó là  
hin tưꢄng tâm lý xã hi khá phbin, lôi cun sꢖ ñông ngưꢁi vào mt cái ñó ( Mt  
sn phm tiêu dùng, mt cách nghĩ, mt cách trang trí, mt hot ñꢎng . . .) Trong mt  
thi gian mà ngưꢁi ta cho là hp dn và có giá tr. Thhiu không có tính bn vng, nó  
phthuc vào ñꢗc ñim ca cá nhân.Ti mi thi ñim trong mi cá nhân thưꢁng tn  
ti nhiu thhiu khác nhau.  
Cũng như các hin tưꢄng tâm lý xã hi khác, thhiu và mt nh hưꢚng ñꢂn  
tâm lý, nhu cu, ñꢗc bit là ñꢂn hành vi tiêu dùng ca khách du lch. Ngoài ra thhiu  
và mt còn nh hưꢚng ñꢂn ngưꢁi khách, nên trong kinh doanh du lch cn kp thi nm  
bt ñưꢄc thhiu và phán ñoán trưꢐc thhiu ca khách du lch.  
5. Bu không khí tâm lý  
Bu không khí tâm lý xã hi là mt hin tưꢄng tâm lý xã hi phát sinh và phát  
trin trong các mi quan hln nhau, tâm lý ca ngưꢁi này có nh hưꢚng trc tip ti  
tâm lý ca ngưꢁi kia to nên mt tâm trng chung ca tp th.  
Nói ñꢂn bu không khí tâm lý xã hi là mun nói ñꢂn không gian, trong ñó  
cha ñꢑng trng thái tâm trng chung ca nhiu ngưꢁi. Bu không khí tâm lý xã hi có  
tác dng thúc ñꢠy hoc kìm hãm shot ñꢎng ca con ngưꢁi.  
Ti mt dim du lch hay trong doanh nghip du lch cn thit phi to ra mt  
bu không khí tâm lý xã hi thoi mái, lành mnh. Nu không thc hin ñưꢄc ñiu này  
sꢟ ꢇnh hưꢚng xu ti tâm lý, ti mc ñꢎ thomãn ca khách du lch, vì vy nó nh  
hưꢚng ñꢂn cht lưꢄng sn phm dch vdu lch. Trong mt strưꢁng hp, bu không  
khí tâm lý xã hi còn là yu ttăng sc hp dn cho các sn phm du lch, là yu tꢖ  
thu hút khách du lch ñꢂn vi các sn phm du lch.  
CÂU HI THO LUN  
13  
Tìm nhng phong tc tp quán ñꢗc trưng ca ba min Bc – Trung – Nam.  
CÂU HI ÔN TP  
1.Tâm lý xã hi là gì? Trình bày các qui lut hình thành tâm lý xã hi.  
2.Phong tc tp quán là gì? Trình bày sꢑ ꢇnh hưꢚng ca phong tc tp quán  
trong hot ñꢎng du lch.  
3.Trong hot ñꢎng du lch cn khai thác nhng ñim gì ca phong tc tp quán,  
tôn giáo, tính cách dân tc, thhiu.  
CHƯƠNG III  
TÂM LÝ DU KHÁCH  
I. KHÁI QUÁT VDU LCH  
1. Du lch là gì  
Khi loài ngưꢁi bưꢐc vào giai ñon phân công lao ñꢎng ln thba (nông nghip,  
chăn nuôi, công nghip), nghành thương ngip ñưꢄc tách ra khi sn xut vt cht. Xã  
hi xut hin tng lp thương gia, hꢅ ñem hàng hoá tnơi này ñꢂn nơi khác trao ñꢙi  
và làm ny sinh các nhu cu vvn chuyn, ăn , hưꢐng dn…ñó là cơ scho nghành  
du lch ra ñꢁi.  
TheoI.Lpirôgiơnic(1985 – Liên xô cũ )thut ngdu lch bao gm 3 ni dung:  
-
-
-
Cách sdng thi gian ri bên ngoài nơi cư trú thưꢁng xuyên.  
Mt dng chuyn cư ñꢗc bit tm thi  
Mt nghành kinh tphi sn xut nhm phc vnhu cu văn hoá  
xã hi ca nhân dân.  
Như vy theo ông, du lch là mt dng hot ñꢎng ñꢗc bit ca ngưꢁi dân trong  
mt khong thi gian nhàn ri vi sdi chuyn và lưu li tm thi bên ngoài nơi cư  
trú thưꢁng xuyên, nhm nghngơi cha bnh, phát trin thcht và tinh thn, và nâng  
cao trình ñꢎ nhn thc – văn hoá hoc ththao kèm theo vic tiêu thnhng giá trvꢌ  
tnhiên, kinh tvà văn hoá. Hay nói cách khác, du lch là vic ñi li, lưu trú tm thi  
bên ngoài nơi cư trú thưꢁng xuyên ca cá nhân vi mc ñích thoã mãn các nhu cu  
ña dng.  
2. Khách du lch là gì.  
Thut ngdu lch trong ting anh: Tour có nghĩa là cuc do chơi, cuc dã ngoi,  
ngày nay ñã ñưꢄc quc thoá là “Tourism”, còn “tourist” là ngưꢁi ñi du lch hay còn  
gi là du khách.  
Chúng ta có thhiu Khách du lch là nhng ngưꢁi ri khi nơi cư trú thưꢁng  
xuyên ca mình ñꢂn nơi có ñiu kin ñꢀ nghngơi, gii trí nhm phc hi, nâng cao  
sc kho, tham quan vãn cnh, thomãn nhu cu tìm hiu, thưꢚng thc cái mi l,  
hoc kt hp vic nhgngơi vi vic hi hp, kinh doanh, nghiên cu khoa hc….  
Ti hi nghca tchc Du lch thgii (WTO), tháng 9 – 1968, ñã chính thc  
xác ñꢒnh:  
14  
-Khách du lch là nhng ngưꢁi lưu li mt ñêm ti nơi không phi là nhà mình  
vi mc ñích chính ca sdi chuyn không nhm kim tin.  
-Khách du lch quc tbao gm: nhng ngưꢁi hành trình ra nưꢐc ngoài vi mc  
ñích thăm ving ngưꢁi thân, nghdưꢥng cha bnh, tham gia các hi ngh, hi tho  
quc t, ngoi giao ththao, thc hin công v(kí kt hp ñꢡng mua bán thăm dò thꢒ  
trưꢁng…), nhng ngưꢁi ñi trên các chuyn tàu vưꢄt bin ñꢍi dương.  
Có hai loi: khách du lch và khách tham quan. Skhác bit gia khách du lch  
và khách tham quan là khách tham quan không lưu li qua ñêm nơi ñꢂn du lch.  
II. PHÂN LOI KHÁCH DU LCH  
1.Tâm lý du lch theo gii tính  
1.1. Khách du lch là nꢠ  
Trong vic du lch gia nam và nñim khác nhau do yu ttâm lý và  
truyn thng xã hi qui ñꢒnh :  
-Có ñꢎ nhy cm, ña cm, tinh t, tnh.  
- Sành ăn, tính toán tin ăn nhanh và tho.  
- Trong mua hàng, ñi tham quan hktính hay ñòi hi cn k, sch s, gn  
gàng, không va ý là phàn nàn, góp ý ngay.  
- Thưꢁng thn trng trưꢐc sn phm mi, l.  
- Thích mua sm  
- PhnChâu Á e dè hơn PhnChâu Âu.  
1.2. Khách du lch là nam  
-Thưꢁng xông xáo, bo dn và hay có tính mo him trong du lch.  
- Tính tình ci m, dmn, tiêu pha rng rãi  
-Thích vui chơi, gii trí, khám phá  
-Thích ăn ca l, dùng ñꢡ sang, tt và ñôi khi chy ñùa, ththách nhà hàng.  
2. Tâm lý du khách theo la tui  
2.1.Du khách là ngưꢍi cao tui: ðây là nhóm ngưꢁi ñꢗc bit, ñi du lch thưꢁng  
ñꢀ an dưꢥng, hoc ñi du lch vi mc ñích tôn giáo.  
- Thích yên tĩnh, chuyn trò nhnh. ða skhông thích giao tip n ào.  
- ðánh giá ưu thca du lch nghiêng vgiá trca thc t, tính tin dng, thái  
ñꢎ phc vhơn là hình thc.  
2.2. Khách du lch là trem  
-Tính tình hiu ñꢎng, hay nghch ngm, liu lĩnh, mãi chơi quên li dn, hay vi  
phm ni qui.  
-Hay tò mò, hiu kvà bưꢐng bnh, dxy ra tai nn.  
-Hay bt chưꢐc ngưꢁi ln và bn bè, ăn tiêu không bit tính toán.  
3. Tâm lý du khách theo châu lc  
3.1. Tâm lý ngưꢍi châu Á  
- ðꢁi sng tình cm kín ñáo, nng tình nhlý.  
- Thưꢁng ăn ngon, ly ăn làm chun. Trong ăn rt cu kvnu nưꢐng, gia  
gim. Ăn ung lâu, hay ngi chiu.  
- Trong chi tiêu htính toán và dè sn.  
- Thích xưng hô theo quan hgia ñình, thích mi chào vn vã.  
- Tôn trng lnghi, tín nghĩa.  
15  
- Kín ñáo, dè dt trong giao tip  
- Chú trng vn ñꢌ chào hi. Chào hi ñúng lnghi là thưꢐc ño ca phm hnh.  
Luôn tôn trng thbc trong giao tip.  
- Ít bc lcá tính, tuân thnnp xã hi “Ging như vi mi ngưꢁi” ñây là  
nguyên tc ng xti cao.  
3.2. Tâm lý ngưꢍi Châu Âu  
- Có li sng thc t, ci m, ñꢌ cao chnghĩa cá nhân, quí trng tdo cá nhân.  
- Có tác phong công nghip chun xác, trong gigic sinh hot ñưꢄc “Khach  
hoá”.  
-Hꢅ ñꢌu thích du lch, kt hp du lch vi công tác hoc nghiên cu văn hoá  
khoa hc hoc kinh doanh, ginào vic y, nhanh, chính xác.  
-Hkhông thích nói vꢌ ñꢁi tư, nhìn vào ñꢁi tư.  
-Sng sòng phng, công khai theo pháp lý ( không ưa xin x, nâng giá trtuỳ  
tin ).  
-Làm vic vui chơi, có khach, rt ghét stutin.  
-Không thích nói chuyn ñꢁi tư vchính tr, chthích nói chuyn văn hoá nghꢉ  
thut và làm ăn kinh t.  
-Trong giao tip thưꢁng có thói quen chào hi, cm ơn, xin li. Ưa thích vui  
chơi, gii trí.  
- Rt chú trng các nghi thc trong giao tip :  
+ Trnh trng: Gi ñúng chc danh, không gi bng tên riêng khi không ñưꢄc  
phép.  
+ Các doanh nhân luôn xem trng trang phc.  
+ Hay tip khách ti nhà hàng khách sn, ưa dùng nưꢐc hoa và hay tng quà.  
3.3- Tâm lý ngưꢍi Châu Phi  
-Ngưꢁi dân sng theo ñꢍi gia ñình.Chnghĩa “Gia tc tr” thng trtrong xã  
hi.  
-Tôn sùng ñꢍo giáo: có nhiu tp tc kcc, kht khe.  
-Rt hiu khách và lphép.  
3.4. Tâm lý ngưꢍi Châu Mꢬ  
-Trc tính, thc t, tình cm rõ ràng, hay tranh lun.  
-Vui tính, ci m, thân thin, coi trng nghi thc ñꢖi vi phn.  
-Rt hiu khách, thưꢁng mi khách ñꢂn nhà. Nu ñưꢄc mi nên mang theo quà.  
-Khi trò truyn thích ngi sát bên khách, ñôi khi còn ghé vào tai khách trao ñꢙi.  
-Trong tranh cãi thưꢁng có cchmnh: khua tay, ñꢔp bàn, nhưng khi ñã thoꢇ  
thun thì luôn thc hin khn trương.  
- ðiu quan tâm nhiu là ñꢒa vvà giàu sang.  
4. Tâm lý du khách theo quc gia, dân tc  
4.1.Tâm lý du khách là ngưꢍi Trung Quc  
Trung quc là mt nưꢐc có lch svà nn văn minh lâu ñꢁi, mt nn văn hoá  
rc rvi nhng thành tu to ln vkthut và nghthut. Nhng cvt di tích lch  
sngàn xưa, nhng thng cnh hùng vĩ, tuyt vi cùng vi công trình ñꢡ shàng ngàn  
năm còn tn ti quyn rũ khách du lch tbn phương ñꢙ v.  
ðꢗc ñim chung :  
16  
-Là nhng con ngưꢁi giàu lòng thương ngưꢁi, sâu sc trong quan h, hào hip  
cao thưꢄng trong cư x.  
- Thông minh, cn cù và kiên nhn. Có ñꢊu óc làm ăn ln và tính toán kinh tꢂ  
gii.  
- Rt kín ñáo và thâm thuý  
-Thương gia Trung Quc ni ting là mm mng và khéo chiu lòng ngưꢁi.  
-Sng theo ñꢍi gia ñình, có quan hhuyt thng, hhàng khăng khít. Do chính  
sách mi gia ñình chcó mt con nên ngưꢁi Trung Quc coi con hlà trên ht. Bi  
vy hưꢐng dn viên du lch cn quan tâm ñꢂn con ca h.  
-Phnthưꢁng nghiêm trang vi ngưꢁi ngoài.  
-Thích bu không khí thân mt, ci mnhư trong gia ñình.  
- Trong giao tip thưꢁng nói to và nói nhiu. luôn coi trng li mi trc tip.  
-Khu vꢒ  
+ Ngưꢁi Trung Quc ăn nhiu và bit thưꢚng thc ñꢡ ăn, có nhiu kthut nu  
ăn cu k, phc tp.  
+ Thích ung trà. Trà ung là trà xanh pha trong m và cc. Hthưꢁng ung trà  
vào lúc sáng sm, sau các ba ăn no, vào chiu ti, trong lúc trò chuyn, ñàm ñꢍo.  
*. ðꢗc ñim du lch  
- Du khách thưꢁng ñi theo nhóm, theo các chương trình du lch trn gói ca các  
công ty du lch Trung Quc tchc.  
-Qung cáo vi ngưꢁi du lch Trung Quc cn nhn mnh “Gía r” nhưng cht  
lưꢄng cao hoc ñꢇm bo.  
-Du khách Trung Quc thưꢁng ít nói ting nưꢐc ngoài. Thông tin qung bá  
bng ting Trung Quc là ñiu rt cn thit. Ví dcác biu hin trong nhà vsinh ꢚ  
các ñim du lch chghi bng ting Anh thì khách Trung Quc srt khó tìm thy và  
không bit cách sdng.  
-Ngưꢁi Trung Quc ni ñꢒa thưꢁng có thói quen làm nh hưꢚng ñꢂn ngưꢁi xung  
quanh như ꢡn ào, ñi kéo lê dép lt xt trong khách sn. Hthưꢁng không ñóng ca  
phòng vì không thích dùng máy ñiu hoà nhit ñꢎ. ðꢀ tránh bt nhng phin hà này,  
các khách sn nên phân hꢅ ꢚ cùng mt tng lu.  
- Hthưꢁng chn du lch ngn ngày. ( 2 ñꢂn 3 ngày )  
- Lưu trú trong khách sn 2 – 3 sao và sdng dch vcó thhng trung bình  
khá  
-Thưꢁng chú ý giá rnhưng giá trchuyn ñi cao.  
Rt him ngưꢁi Trung Quc dùng thtín dng mà hthưꢁng mang nhiu tin  
mt. Do ñó hsrt mng nu các ñim du lch nưꢐc ngoài sdng ñꢡng nhân dân  
tꢉ ñꢀ trao ñꢙi mua bán.  
-An toàn và yên n nơi du lch là ñiu quan tâm ñꢊu tiên ca khách du lch  
Trung Quc.  
-Thưꢁng ñi du lch vi tính cht tham quan, thích tìm hiu các phong tc l.  
Thích tham quan các khu du lch có cơ shtng tt, ñꢗc bit là các công ty phát trin  
hin ñꢍi ñꢀ mrng tm nhìn quc tca mình. Hthích nơi du lch có bu không khí  
vui v, khoan khoái như trang tri, gia ñình.  
-Khách du lch Trung Quc thích mua sm và thích ñꢂn nhng ca hàng ni  
ting. Hthưꢁng mua nhng hàng hoá không có hoc rhơn nưꢐc h.Vì phn ln  
ngưꢁi Trung Quc nghin thuc lá. Trong khách sn nên ñꢗt nhiu gt tàn thuc ꢚ  
nhng nơi mà khách ñꢗt chân ñꢂn.  
-Yêu cu làm thtc Vi Sa, hchiu ( Pasport ) dvà nhanh.  
17  
-Sdng thang máy quen thuc  
-Kiêng cm ñũa tay trái.  
4.2. Khách du lch ngưꢍi Hàn Quc  
- ðꢆt nưꢐc Hàn Quc. Mt trong nhng ñꢆt nưꢐc có lch slâu ñꢁi. ðꢆt nưꢐc  
này coi trng giáo dc, vì nó to ra ngun nhân lc cn thit cho sphát trin kinh tꢂ  
và khoa hc, kthut.  
Văn hoá Hàn Quc chu nh hưꢚng mnh mca ñꢍo pht, khng. Kin trúc  
nhà ging ngưꢁi Nht, ngi trên sàn và không ñi giày dép trong nhà.  
*. ðꢗc ñim chung  
- Trong np sng hin ñꢍi, ngưꢁi Hàn Quc vn giꢈ ñưꢄc nhng nét truyn  
thng, hrt coi trng bn sc văn hoá dân tc và ñꢌ cao giáo dc.  
-Luôn ñꢌ cao truyn thng hiu nghĩa vi cha m, ttiên thuchung vchng,  
trung thành vi bn, kính trng thy, phc tùng lãnh ñꢍo. ðây là 05 ñꢓc tính quan  
trng nht trong văn hoá truyn thng.  
-Thanh niên Hàn có ý thc nghĩa v, trách nhim vi nhà nưꢐc rt cao. Hcó  
xu hưꢐng sng hin ñꢍi, thc t, năng ñꢎng, dhoà mình và thích nghi vi hoàn cnh  
mi, thích ñi du lch và tham dcác hot ñꢎng mang tính cht phong trào.  
-Trong giao tip  
+ Ngưꢁi Hàn Quc dgn, giao tip ci m, thoi mái, thưꢁng nói nhiu, nói  
to. Thích tranh cãi, luôn thhin là ngưꢁi ham hc hi, năng ñꢎng cn cù, coi trng  
ñꢍo ñꢓc và yu ttinh thn.  
+ Thích ñi du ngon. Hàn Quc có rt nhiu bo tàng, cung ñin, ñình chùa,  
lăng tm, các công viên và các ñꢒa danh lch s.  
+ Hâm mththao. Có môn võ TeaKwondo ni ting thgii. Thích leo núi,  
bơi li, ñánh gôn, lưꢐt ván. . . luôn thdc, ththao trong thi gian ri, ñi bvà Tenis  
là hai môn ñưꢄc ưa chung nht.  
-Tp quán trong giao tip  
+Ngón trvà ngón cái to thành hình tròn: chúc bn giàu có.  
+ Kiêng s4 vì âm ñꢅc s4 ñꢡng âm vi t: cht  
+ Ngưꢁi Hàn Quc không tgii thiu mà chngưꢁi khác gii thiu  
+ Mt yêu cu cơ bn trong ñàm phán là: “Kibun ” có nghĩa là cm giác bên  
trong. Hkhông mun làm ăn vi ai ñã gây tn thương tình cm bên trong ca h.  
- Khu v: gn ging Vit Nam  
+Cơm trng và cơm ñꢎn là món ăn chính, ăn cơm vi nhiu món tuvùng, tuỳ  
mùa.  
+ Món Kinshi ( Rau ci trn gia vvà nưꢐc st ) là món ăn dân tc và là nim  
thào ca ngưꢁi Hàn Quc.  
+ Rau mui nhiu gia vthưꢁng là bp ci, cci hay dưa chut, rau cn trn  
ti, gng, hành t và tép.  
+ Canh là món ăn không ththiu ca ba ăn. Mi ngưꢁi có mt bát canh riêng  
nhưng các món ăn khác ñưꢄc ñꢗt chung như Vit Nam. Khi ăn dùng thìa và ñĩa.  
+ Gia vhay cay, do ñó t là thkhông ththiu trong ba ăn.  
*. ðꢗc ñim khi ñi du lch  
- Ngưꢁi Hàn Quc luôn luôn gibn sc dân tc khi ñi du lch. Hlà nhng  
ngưꢁi sôi ni, ci m, vui vnhưng lch svà có tính tchkhá cao.  
- Thích thloi du lch bin, nghngơi, tìm hiu du lch văn hoá.  
18  
- ði du lch thưꢁng kt hp vi mc ñích kinh doanh  
-Ngưꢁi Hàn Quc thưꢁng sdng các dch vcó thhng trung bình, khá. Hꢅ  
quen sdng các trang thit bhin ñꢍi.  
4.3. Khách du lch ngưꢍi ðài Loan  
*. ðꢗc ñim chung  
- Ngưꢁi ðài Loan rt hiu khách và nhit tình  
- Có ý thc tôn trng pháp lut  
- Chăm ch, cn cù không cu k, sinh hot có nhng nét tương ñꢡng vi ngưꢁi  
Vit Nam.  
- Hay có thói quen la hét nhng yêu cu ca hvà nói to ting.  
- Ăn tru là mt tp quán phbin ꢚ ðài Loan.  
- Ăn nhiu  
+ Sáng: ăn nhanh và ñơn gin.  
+ Trưa: ăn trong quán và không ung rưꢄu bia trong ba sáng và trưa.  
*. Trong giao tip  
- Thích sdng các nghi thc quc t, cách chào hi, bt tay . Nhưng nói chung  
không quá cu k.  
-Nói cám ơn, xin li là cn thit nhưng không cn thit phi cúi gp ngưꢁi khi  
chào. Ncưꢁi luôn ñưꢄc coi trng.  
- Khi mi khách ðài Loan nên gi giy mi trưꢐc 02 tun và nên tránh ngày l.  
Khách ñưꢄc mi nên mang theo mt món quà nh( Hoa, qu, ñꢡ lưu nim ).  
- Không tý cm ñꢡ vt ca h. Nên khen ngi và tra yêu thích ñꢡ vt ca  
h.  
- Trng lnghĩa trong giao tip, nghi thc gp nhau là nhng cchkhoan thai,  
mc thưꢐc. Vic chào hi ñúng qui cách là mt biu hin ca phm hnh.  
- Tôn trng tôn ty trt tnên skính nhu như là mt nét ni bt trong giao  
tip xã hi. Ngưꢁi già rt ñưꢄc kính trng. Ngưꢁi ðài Loan ít gi tên riêng trong trò  
chuyn thưa gi.  
- Bt tay là kiu chào phbin  
-Giao tip bng ñin thoi phbin, ddàng và thun li  
*. ðꢗc ñim khi ñi du lch  
- Du khách ðài Loan có mt shiu bit khá ñꢊy ñꢏ vcác tchc du lch  
quc gia: SinGaPore, Thái Lan, Nht Bn, Hàn Quc và Trung Quc . . . Hthưꢁng có  
nhiu kinh nghim ñi du lch nưꢐc ngoài.  
- Phnnh hưꢚng quyt ñꢒnh trong vic la chn ñꢒa chdu lch nào ñó.  
Hthưꢁng ttìm hiu và quyt ñꢒnh chuyn ñi.  
- ðꢀ chun bmt chuyn ñi thưꢁng dꢑ ñꢒnh trong 06 tháng và gichít nht  
01 tháng trưꢐc ngày khi hành.  
- Khi ñi du lch thích chn vào mùa xuân và mùa hè, thi gian nghthưꢁng tꢨ  
mt ñꢂn ba tun.  
-Khách du lch ðài Loan thưꢁng ưa chung nhng chương trình du lch trn  
gói.  
4.4. Khách du lch ngưꢍi Anh  
*.ðꢗc ñim chung  
- Lnh lùng, trm lng, thc tvà bn rn ( Là ngưꢁi ca công vic ).  
19  
Tải về để xem bản đầy đủ
pdf 53 trang yennguyen 07/04/2022 5220
Bạn đang xem 20 trang mẫu của tài liệu "Giáo trình Tâm lý học du lịch", để tải tài liệu gốc về máy hãy click vào nút Download ở trên

File đính kèm:

  • pdfgiao_trinh_tam_ly_hoc_du_lich.pdf